Οι περισσότεροι από εμάς βλέπουμε τις πρώτες άσπρες τρίχες μόλις μπούμε στα 30. Πολλοί το θεωρούν γοητεία, άλλοι χαλάνε αμέτρητα χρήματα για να τα κρύψουν. Σε τι οφείλεται όμως αυτή η αλλαγή;
Ο «κανόνας» για τα γκρίζα μαλλιά είναι ότι από την ηλικία των 50 ετών, τουλάχιστον ο μισός πληθυσμός έχει χάσει το 50% του χρώματος των μαλλιών του. Πιο εμπεριστατωμένες έρευνες έδειξαν ότι το 74% των ατόμων ηλικίας μεταξύ 45 και 65 ετών είχε γκρίζα μαλλιά. Σε γενικές γραμμές, οι άνδρες «γκριζάρουν» πιο γρήγορα από τις γυναίκες και οι Καυκάσιοι πιο γρήγορα από τους Ασιάτες και Αφρικανούς.
Τι είναι όμως αυτό που προσδιορίζει το χρώμα των μαλλιών μας; Το χρώμα των μαλλιών μας παράγεται από κύτταρα γνωστά ως μελανοκύτταρα, τα οποία μετακινούνται στον βολβό της τρίχας. Τα μελανοκύτταρα παράγουν χρωστική ουσία που ενσωματώνεται εντός των αναπτυσσόμενων ινών τρίχας για την παραγωγή μαλλιών σε μια απίστευτη σειρά φυσικών αποχρώσεων.
Το χρώμα μαλλιών εξαρτάται από την παρουσία και τις αναλογίες των δύο ομάδων μελανίνης: τις ευμελανίνες (καφέ και μαύρες χρωστικές ουσίες) και φαιομελανίνες (κόκκινες και κίτρινες χρωστικές ουσίες). Ενώ οι διακυμάνσεις στην αναλογία αυτών των χρωστικών μπορεί να παράγει έναν μεγάλο αριθμό χρωμάτων, τα αδέλφια συχνά έχουν εντυπωσιακά παρόμοιο χρώμα μαλλιών.
Το χρώμα μαλλιών ποικίλλει ανάλογα με την περιοχή του σώματος, με τις βλεφαρίδες να είναι πιο σκοτεινές επειδή περιέχουν υψηλά επίπεδα ευμελανινών, ενώ το τριχωτό της κεφαλής είναι συνήθως πιο ανοιχτόχρωμο από το ηβικό τρίχωμα, το οποίο περιέχει περισσότερες φαιομελανίνες.
Ορμόνες όπως η ορμόνη διέγερσης μελανοκυττάρων μπορεί να σκουρύνουν λίγο τα μαλλιά, όπως επίσης και τα υψηλά επίπεδα οιστρογόνων και προγεστερόνης, τα οποία παράγονται κατά την εγκυμοσύνη. Ορισμένα φάρμακα, όπως αυτά για την πρόληψη της ελονοσίας μπορεί να ανοίξουν το χρώμα των μαλλιών, ενώ ορισμένα φάρμακα όπως αυτά για την επιληψία μπορεί να τα σκουρύνουν.
Το χρώμα των μαλλιών σχετίζεται επίσης και με τον κύκλο ζωής των μαλλιών: Η ανάπτυξη των μαλλιών είναι κυκλική. Κατά τη διάρκεια της φάση αναγέννησης, τα μαλλιά μακραίνουν συνεχώς με ένα ρυθμό του 1 εκατοστού ανά μήνα. Η φάση αυτή μπορεί να διαρκέσει τρία έως πέντε χρόνια στο τριχωτό της κεφαλής. Στο τέλος αυτής της φάσης, το θυλάκιο απενεργοποιείται, η ανάπτυξη των μαλλιών σταματά και παραμένει απενεργοποιημένη για τρεις μήνες. Προς το τέλος αυτής της ηρεμίας (τελογενής φάση), η τρίχα πέφτει και το θυλάκιο παραμένει κενό μέχρι την επόμενη φάση αναγέννησης του κύκλου.
Η παραγωγή χρωστικής όμοια σταματάει και αρχίζει με τους ρυθμούς κύκλου της τρίχας. Όταν όμως τα κύτταρα χρωστικής απενεργοποιηθούν στο τέλος ενός κύκλου και αποτύχουν να ενεργοποιηθούν ξανά μετά στο νέο κύκλο, τότε οι επόμενες τρίχες που θα βγουν θα είναι γκρίζες.
Οι γενετικοί παράγοντες φαίνεται να είναι επίσης σημαντικοί για το πότε θα γκριζάρουν τα μαλλιά. Τα μονοζυγωτικά δίδυμα φαίνονται να γκριζάρουν σε παρόμοια ηλικία και ρυθμό.
Ωστόσο παρά τη γενική πεποίθηση, δεν υπάρχουν επιστημονικά στοιχεία που να συνδέουν τα άσπρα μαλλιά με το στρες, τη διατροφή ή τον τρόπο ζωής. Ορισμένες αυτοάνοσες ασθένειες όπως η λεύκη και η γυροειδής αλωπεκία μπορεί να βλάψουν τα κύτταρα της χρωστικής ουσίας και να προκαλέσουν το γκριζάρισμα. Ωστόσο, οι συνθήκες αυτές είναι σπάνιες.