Μερικούς αιώνες πριν και ακόμα περισσότερο πριν εμφανιστεί το Google Maps, οι χάρτες δεν ήταν και… τόσο ακριβείς όσο σήμερα θεωρείται δεδομένο. Με άλλα λόγια, ήταν πιο σίγουρο να χαθείς ή να βρεθείς σε αφιλόξενο έδαφος μέσα στη ζούγκλα και να αιχμαλωτιστείς από ανθρωποφάγους ακολουθώντας έναν χάρτη του 16ου αιώνα, παρά το… απλό ενστικτό σου!
Ρωτήστε απλά τον Βρετανό συγγραφέα Edward Brooke-Hitching, ο οποίος στο νέο του βιβλίο με τίτλο «The Phantom Atlas: The Greatest Myths, Lies and Blunders On Maps», καταγράφει όλα όσα έχουν πάει εντελώς στραβά στους παγκόσμιους χάρτες, καθ’ όλη την ιστορία της ανθρωπότητας.
Είναι «ένας άτλαντας του κόσμου όχι όπως υπήρξε πραγματικά, αλλά όπως πιστευόταν πως είναι», λέει ο Λονδρέζος συγγραφέας που, για τις ανάγκες του βιβλίου, ερεύνησε νησιά-φαντάσματα, ανύπαρκτες οροσειρές, πόλεις που υποτίθεται πως ήταν φτιαγμένες από χρυσό και ψεύτικες ηπείρους.
«Όλα αυτά ήταν απολύτως πιστευτά σε κάποια χρονική περίοδο, κάποιες φορές μάλιστα για ολόκληρους αιώνες, και αυτό επειδή ήταν σχεδιασμένα στους χάρτες», λέει ο Brooke-Hitching στη HuffPost US.
«Οι χάρτες ασκούν μια αδιαμφισβήτητη εξουσία», προσθέτει. «Τους θεωρούσαμε πάντα αλάθητους, για αυτό και είναι εντυπωσιακό και ενδιαφέρον να βλέπεις πόσο λανθασμένα απεικόνιζαν κάποτε τον κόσμο».
Ο Brooke-Hitching άρχισε να ενδιαφέρεται για τη χαρτογραφία από παιδί. Ο πατέρας του ήταν έμπορος σπάνιων βιβλίων και χαρτών, που κάλυπτε τους τοίχους του σπιτιού τους με παλιούς γεωγραφικούς χάρτες.
Ένας από τους αγαπημένους μύθους του συγγραφέα έχει να κάνει με τον Σκωτσέζο εξερευνητή Gregor MacGregor, ο οποίος φέρεται να επισκέφθηκε το Λονδίνο στις αρχές του 1800 έχοντας μαζί του ένα χάρτη για μια νέα αλλά εντελώς φανταστική χώρα στη Νότια Αμερική.
Ισχυριζόμενος πως ήταν ο νέος βασιλιάς του έθνους, ο MacGregor πούλησε αρκετές εκτάσεις γης. «Δυο βάρκες γεμάτες εποίκους, που πούλησαν όλα τους τα υπάρχοντα για να ξεκινήσουν μια νέα ζωή εκεί, έπλευσαν προς τις συντεταγμένες που τους είχε δώσει», λέει ο Brooke-Hitching. Αλλά, δυστυχώς για αυτούς, ανακάλυψαν «τίποτε περισσότερο από έναν έρημο βάλτο».
«Το πραγματικά εντυπωσιακό (σε αυτούς τους χάρτες) είναι πως σου επιτρέπουν να δεις τον κόσμο όπως υπήρχε αποκλειστικά και μόνο στη φαντασία των προγόνων μας», λέει ο συγγραφέας αναφερόμενος στις ιστορίες που ερεύνησε. «Παίρνεις μια αίσθηση του πόσο συναρπαστικός και τρομακτικός πρέπει να ήταν ο κόσμος, όταν γνωρίζαμε τόσα λίγα για αυτόν».
Ο Brooke-Hitching λέει πως σήμερα «υπάρχει η αίσθηση πως όλα έχουν ανακαλυφθεί, πως το μυστήριο έχει χαθεί». «Μέσα όμως από αυτούς τους χάρτες και τις ιστορίες τους, συνειδητοποιείς πως όσο βέβαιοι κι αν είμαστε για τον κόσμο γύρω μας, συνήθως υπάρχουν περισσότερα πίσω από την ιστορία του. Αναρωτιέσαι μήπως υπάρχουν κι άλλα φανταστικά νησιά ή βουνά που έχουν σχεδιαστεί στους τωρινούς χάρτες μας και τα οποία απολαμβάνουν σιωπηλά την ανυπαρξία τους, περιμένοντας να την ανακαλύψουμε».
Δείτε τον Brooke-Hitching να μιλά για το βιβλίο του στο βίντεο στην αρχή του κειμένου.