Τις αποκαλούσαν «Τα Καναρινί Κορίτσια». Δεν ήταν καλλιτεχνικό ψευδώνυμο, αλλά το παρατσούκλι που κληρονόμησαν οι γυναίκες που κατά την διάρκεια του Α Παγκοσμίου Πολέμου δούλευαν στα εργοστάσια πυρομαχικών της Βρετανίας, αντικαθιστώντας τους άντρες που έλειπαν στο μέτωπο. Εκεί έρχονταν σε επαφή με την χημική ουσία ΤΝΤ που έγινε γνωστή για τη χρήση της ως εκρηκτική ύλη . Η τρινιτροτολουόλη ή τρινιτροτολουόλιο (ΤΝΤ) ήταν εύχρηστη λόγω της έλλειψης ευαισθησίας της σε τραντάγματα και την τριβή.
Αυτό μείωνε τον κίνδυνο της ακούσιας έκρηξης, σε σύγκριση με άλλα πιο ευαίσθητα ισχυρά εκρηκτικά όπως η νιτρογλυκερίνη. Στα χέρια των εργατριών όμως, παρατηρήθηκε ότι είχε μια ενοχλητική παρενέργεια: εισχωρούσε στο δέρμα και άφηνε ένα έντονο κίτρινο χρώμα.
Η Caroline Rennles υπήρξε πρώην εργαζόμενη στο εργοστάσιο πυρομαχικών: «Θυμάμαι κοπέλες με έντονα κόκκινα μαλλιά και δέρμα κατά-κίτρινο. Μας φώναζαν καναρίνια. Πολλές φορές ήταν απλά ένα πείραγμα, υπήρχαν όμως και οι φορές που μας κοιτούσαν με αποστροφή, σαν να είμαστε βρώμικες και βαριά άρρωστες. Ο κόσμος που γνώριζε, μας υπερασπιζόταν και τους απαντούσε: «Δεν καταλαβαίνετε ότι κάνουν το καθήκον τους;» Τα αποτελέσματα της μακροχρόνιας εργασίας σε αυτό το χώρο ήταν καταστροφικά για τις κοπέλες. Πολλές εμφάνιζαν ναυτία, εξανθήματα και έντονη φαγούρα. Άλλες όμως πάθαιναν δηλητηριάσεις, αναπνευστικές λοιμώξεις και έντονο βήχα. Τα πόδια και τα νύχια τους ακόμα και από την εσωτερική πλευρά ήταν κίτρινα.
Τα «καναρινί μωρά»
Στο κυλικείο όπου έκαναν το διάλειμμα τους οι πλαστικές καρέκλες είχαν ποτίσει με αυτό το χρώμα που δεν έφευγε με τίποτα. Η πιο ανατριχιαστική παρενέργεια όμως παρουσιάστηκε στις εγκυμονούσες. Τα μωρά που γεννούσαν κατά τα πρώτα χρόνια της ζωής τους είχαν και αυτά έντονο κίτρινο χρώμα, που έφευγε σταδιακά μεγαλώνοντας.
Η σκάλα του εργοστασίου στη Βρετανία, ασφυκτικά γεμάτη με “καναρινί” εργάτριες. Μια πραγματικά δυνατή εικόνα, αν αναλογιστούμε ότι αυτές οι γυναίκες έκαναν μια καθαρά αντρική και βάναυση εργασία, με τόσο καταστροφικές παρενέργειες.
Η σκάλα του εργοστασίου στη Βρετανία, ασφυκτικά γεμάτη με «καναρινί» εργάτριες.
Μια πραγματικά δυνατή εικόνα, αν αναλογιστούμε ότι αυτές οι γυναίκες έκαναν μια καθαρά αντρική και βάναυση εργασία, με τόσο καταστροφικές παρενέργειες. Ο κίνδυνος έκρηξης ήταν πάντα πολύ υψηλός, σε σημείο που δεν τους επέτρεπαν να πιάνουν τα μαλλιά τους με μεταλλικές πιάστρες. Ήταν καταπονημένες ψυχικά και σωματικά. Δούλευαν τουλάχιστον 12 ώρες την ημέρα, σε βάρδιες για ελάχιστα χρήματα, μέσα σε ένα αρρωστημένο περιβάλλον με ανύπαρκτο σχεδόν εξαερισμό και άμεσο κίνδυνο της ζωής τους.
Αρχικά το ΤΝΤ εμφανίστηκε το 1863 από τον Γερμανό χημικό Julius Wilbrand και χρησιμοποιήθηκε αρχικά ως μια κίτρινη χρωστική ουσία.
Ο σκοπός της ως εκρηκτικό δεν εκτιμήθηκε για αρκετά χρόνια, κυρίως επειδή ήταν αρκετά δύσκολο να εκραγεί και επειδή ήταν λιγότερο ισχυρή από ότι εναλλακτικά εκρηκτικά της εποχής. Η Lilian Miles, θυμάται την αδερφή της Grace, η οποία πέθανε από τις παρενέργειες της μακροχρόνιας έκθεσης της στην TNT. Ο λαιμός της είχε καεί, πέθανε βιώνοντας φρικτούς πόνους. Ενώ η δηλητηρίαση από την συγκεκριμένη χημική ουσία για τους ενήλικες μπορεί να είναι θανατηφόρα, τα βρέφη την περνάνε ανώδυνα. Γεννιούνται με έντονο κίτρινο χρώμα, το οποίο φεύγει σταδιακά μέχρι τα πρώτα χρόνια της ζωής τους. Ένα «καναρινί μωρό» υπήρξε η Gladis Sangster, που το 2014 έκλεισε τα 97 της χρόνια. Έζησε ολόκληρη τη ζωή της δίπλα από το εργοστάσιο πυρομαχικών όπου εργαζόταν η μητέρα της και αποκάλυψε ότι δεν θα ξεχάσει ποτέ το χρώμα της μέχρι να γίνει 3 ετών. «Δεν πονούσα καθόλου, απλά ήμουν πάρα πολύ κίτρινη, εξομολογήθηκε».
Παρακολουθήστε τις συγκλονιστικές εικόνες εποχής από το ντοκιμαντέρ του BBC, μέσα από τα εργοστάσια πυρομαχικών την ώρα που οι γυναίκες δούλευαν μέσα στο ανθυγιεινό περιβάλλον που προαναφέραμε: