Πώς μπορείτε να γλιτώσετε το κούρεμα καταθέσεων μέχρι το τέλος του 2015;
Στο τελευταίο τρίμηνο του έτους θα μάθουν μέτοχοι, καταθέτες και ομολογιούχοι των τραπεζών τον… λογαριασμό που ενδεχομένως να πληρώσουν για τη ζημιά, που προκάλεσε η δωδεκάμηνη καθυστέρηση στην επίτευξη συμφωνίας καθώς και η επιβολή τραπεζικής αργίας και capital controls.
Σύμφωνα με έγκυρες πληροφορίες θα διενεργηθεί νέα άσκηση προσομοίωσης ακραίων καταστάσεων, η οποία θα ξεκινήσει τον Αύγουστο και προβλέπεται να ολοκληρωθεί εντός διμήνου, χάρη και στην προεργασία της περσινής άσκησης αλλά και του φετινού ελέγχου διαφάνειας.
Με βάση τη χθεσινή συμφωνία, για την ανακεφαλαιοποίηση των τραπεζών θα εξασφαλισθεί «μαξιλάρι» 25 δισ. ευρώ, το οποίο θα δοθεί από τον ESM στην Ελληνική Δημοκρατία στο πλαίσιο του νέου τριετούς προγράμματος, που αναμένεται με τη σειρά του να έχει οριστικοποιηθεί ως το Σεπτέμβριο.
Τα παραπάνω κεφάλαια θα διατεθούν από το Δημόσιο στις τράπεζες, είτε μέσω του υφιστάμενου μηχανισμού (σ.σ Ταμείο Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας), είτε μέσω του νέου ταμείου Ιδιωτικοποιήσεων και Επενδύσεων που προβλέπεται να συσταθεί και στο οποίο θα περιέλθουν σίγουρα οι μετοχές των τραπεζών, μετά από τυχόν νέα κρατική βοήθεια.
Το stress test θα προσδιορίσει το μέγεθος των κεφαλαιακών αναγκών των τραπεζών. Κλειδί για το ύψος τους θα αποτελέσει η έκταση της παρέμβασης για την αντιμετώπιση του «βουνού» των μη εξυπηρετούμενων δανείων καθώς και το αν διαγραφεί μέρος του αναβαλλόμενου φόρου.
Σημειώνεται ότι η μη εξυπηρετούμενη έκθεση των τραπεζών είχε ξεπεράσει τα 100 δισ. ευρώ ως τον Μάιο και η επιβολή της τραπεζικής αργίας και των capital controls αναμένεται να την αυξήσουν σημαντικά λόγω της ραγδαίας επιδείνωσης στην οικονομική δραστηριότητα.
Αν το ποσό των κεφαλαιακών αναγκών είναι διαχειρίσιμο τότε είναι πιθανόν να επιχειρηθεί η κάλυψή τους από ιδιώτες μέσω αυξήσεων κεφαλαίου.
Πρόκειται για εξαιρετικά «φιλόδοξο» σενάριο με τα υφιστάμενα οικονομικά δεδομένα (σ.σ εκτίμηση για ύφεση της οικονομίας, εκτίναξη των μη εξυπηρετούμενων δανείων κά), το οποίο όμως μπορεί να καταστεί περισσότερο πιθανόν αν επικρατήσει πολιτική σταθερότητα και οι διοικήσεις των τραπεζών προβούν σε επιθετικές κινήσεις.
Το ενδεχόμενο συγχωνεύσεων από τις οποίες προκύπτουν αξιόλογες συνέργειες μετά και τις μεταρρυθμίσεις που πρέπει να προωθήσει η κυβέρνηση δεν πρέπει να αποκλειστεί σύμφωνα με αναλυτές.
Κομβικής σημασίας το timing της ανακεφαλαιοποίησης
Στην περίπτωση που απαιτηθεί χρήση της κρατικής βοήθειας το timing έχει κομβική σημασία. Αν η ανακεφαλαιοποίηση με χρήση κρατικών κεφαλαίων γίνει ως την 31η Δεκεμβρίου τα πράγματα είναι πολύ καλύτερα για τους καταθέτες με βάση την κοινοτική οδηγία για το bail in, που πρέπει να ενσωματώσει στο εθνικό δίκαιο η Ελλάδα ως τις 22 Ιουλίου (σ.σ δεύτερο κύμα εφαρμογής των προαπαιτούμενων).
Την 1η Ιανουαρίου του 2016 ξεκινά η εφαρμογή της κοινοτικής οδηγίας για το bail in. Αν η ανακεφαλαιοποίηση των εγχώριων τραπεζών διενεργηθεί νωρίτερα και υπάρχουν διαθέσιμα για την ανακεφαλαιοποίηση των τραπεζών ως 25 δισ. ευρώ το κούρεμα των καταθέσεων μπορεί να αποφευχθεί και να χάσουν μόνο οι μέτοχοι και πιθανώς οι κάτοχοι ομολογιών.
Τα ψιλά γράμματα της οδηγίας για το bail in
Επιπρόσθετα, η οδηγία προβλέπει κούρεμα παθητικού και ιδίων κεφαλαίων ως το 8% του συνολικού ενεργητικού της τράπεζας αν ενεργοποιηθεί bail-in ως το τέλος του τρέχοντος έτους.
Σήμερα τα ίδια κεφάλαια των τραπεζών ανέρχονται σε περίπου 30 δισ. ευρώ. Ακόμη και αν οι κεφαλαιακές ανάγκες φθάσουν στα 25 δισ. ευρώ, οι τράπεζες έχουν θεωρητικά απόθεμα ιδίων κεφαλαίων ώστε να μην απαιτηθεί και κούρεμα καταθέσεων.
Για να συμβεί, όμως, αυτό θα πρέπει να μην προηγηθεί σχηματισμός υψηλών προβλέψεων που θα μειώσουν σημαντικά τα ίδια κεφάλαια και να συνυπολογισθεί το σύνολο των αναβαλλόμενων φορολογικών απαιτήσεων από τον επόπτη, εξέλιξη δύσκολη αν συνυπολογισθεί ότι ήδη αντιστοιχούν στο 55% των εποπτικών κεφαλαίων και οι εκτιμήσεις κερδοφορίας για την επόμενη τριετία έχουν ανατραπεί.
Τόσο το βάθος της εξυγίανσης του τραπεζικού συστήματος όσο και ο τρόπος που θα επιλεγεί είναι θέμα πολιτικών αποφάσεων εκτιμούν στελέχη ελεγκτικών εταιρειών.
Οι ίδιες πηγές επισημαίνουν ότι ένα κούρεμα καταθέσεων μερικούς μήνες μετά τη λήψη σκληρών δημοσιονομικών μέτρων και μεταρρυθμίσεων θα προκαλούσε τεράστιο πολιτικό κόστος ακόμη και σε μια κυβέρνηση με διευρυμένη κοινοβουλευτική στήριξη.
Και αυτό είναι ένα πικρό ποτήρι που το εγχώριο πολιτικό σύστημα θα επιδιώξει να αποφύγει. Μένει να φανεί αν θα το πετύχει…