Ποιες οι πιθανότητες και τι προβλέπεται για κούρεμα καταθέσεων;
Μετά τις κλειστές τράπεζες και τα άδεια ATMs ο νέος εφιάλτης είναι το κούρεμα καταθέσεων.
Κινδυνολογικά δημοσιεύματα, σεναριολογία και φήμες δημιουργούν την εντύπωση ότι ο κίνδυνος είναι άμεσος και ορατός. Όμως η κοινοτική Οδηγία για την διάσωση-εξυγίανση τραπεζών και ο ισχύων ελληνικός νόμος για την εγγύηση καταθέσεων, παρέχουν – επί του παρόντος – επαρκείς εγγυήσεις στους μικροκαταθέτες κάτω των 100.000 ευρώ.
Λιγότερο προστατευμένες είναι οι προθεσμιακές καταθέσεις, για τις οποίες από τις αρχές του 2014 ισχύει άλλο καθεστώς: Δεν θεωρούνται «αποταμιεύσεις» αλλά «επενδυτικό προϊόν». Έτσι, αν μία τράπεζα χρειασθεί ανακεφαλαιοποίηση για να διασωθεί, οι προθεσμιακοί καταθέτες της μπαίνουν στη σειρά για κούρεμα μαζί με τους ομολογιούχους της. Κούρεμα καταθέσεων
Προς το παρόν, οι ελληνικές τράπεζες δεν έχουν φθάσει στο σημείο να χρειάζονται διάσωση με αναγκαστική ανακεφαλαιοποίηση, ώστε να προκύψει κίνδυνος κουρέματος καταθέσεων.
Όπως γράφουν τα «Νέα», που επικαλούνται το Bloomberg, στην περίπτωση τακτικής χρεοκοπίας το κούρεμα των ενεχύρων του ELA θα μπορούσε να φτάσει το 75% ή το 90% και στην περίπτωση αυτή οι τράπεζες θα ήταν υποχρεωμένες να κουρέψουν καταθέσεις αντίστοιχες με 33 ή 67 δισ. ευρώ από τα 120 δισ. ευρώ που υπάρχουν αυτή τη στιγμή στις τράπεζες. Δηλαδή σε περίπτωση τακτικής χρεοκοπίας θα επηρεαστούν από το 27% ως το 55% των καταθέσεων. Κούρεμα καταθέσεων
Πάντως έως σήμερα το κούρεμα των ενέχυρων είναι περίπου 23% και, σύμφωνα με το Bloomberg, ανάγκη κουρέματος προκύπτει μόνο αν ξεπεραστεί το 60%.
Ο ρόλος της ΕΚΤ
Αυτό θα μπορούσε να συμβεί αν η ΕΚΤ αποφασίσει να κουρέψει κι άλλο τα ελληνικά κρατικά χρεόγραφα που έχει λάβει ως εγγύηση για τη χορήγηση ρευστότητας στις συστημικές τράπεζες.
Στο ενδεχόμενο αυτό βασίζονται τα κινδυνολογικά σενάρια που κυκλοφορούν τις τελευταίες μέρες, περί «οριζόντιου κουρέματος» των καταθέσεων. Σε δημοσιεύματα που επικαλούνται το Bloomberg, έχει αναφερθεί πως το κούρεμα των ενεχύρων θα μπορούσε να φτάσει το 75% και ότι σ’ αυτή την περίπτωση οι τράπεζες θα ήταν υποχρεωμένες να προχωρήσουν σε ανακεφαλαιοποιήσεις, «τρώγοντας» καταθέσεις περίπου 33 δισ. ευρώ, Αυτό το ποσό αντιστοιχεί σε κούρεμα 27%. Κούρεμα καταθέσεων
Λάδι στη φωτιά των ανησυχιών έχει ρίξει η φημολογία ότι το κούρεμα μπορεί να γίνει από το πρώτο ευρώ, χωρίς κλιμάκωση ανάλογα με το ποσό.
Πρώτα οι μέτοχοι και οι ομολογιούχοι
Όμως, κι αν ακόμη η ΕΚΤ αποφάσιζε να «τραβήξει από τις πρίζα» τις ελλληνικές τράπεζες, δεν θα ήταν οι καταθέτες οι πρώτοι που θα καλούνταν να επωμισθούν το βάρος της διάσωσης.
Η κοινοτική Οδηγία προβλέπει ότι αν μια τράπεζα χρειαστεί διάσωση, θα χάσουν πρώτα τα κεφάλαια τους οι μέτοχοι (θα ακυρωθούν-μηδενισθούν οι παλιές μετοχές). Αν αυτό δεν επαρκεί, θα γίνει «κούρεμα» των ομολόγων που έχει εκδώσει η τράπεζα: Θα χάσουν οι ομολογιούχοι της (οι οποίοι στην περίπτωση των ελληνικών τραπεζών είναι πρωτίστως ξένοι χρηματοοικονομικοί οίκοι και διεθνή funds).
Μετά από τις διάφορες κατηγορίες ομολογιούχων – και εφ’ όσον απαιτούνται πρόσθετα κεφάλαια – στο «κουρείο» παίρνουν σειρά και οι προθεσμιακοί καταθέτες, οι οποίοι με βάση τις αλλαγές που επήλθαν στους ευρωπαϊκούς κανονισμούς θεωρούνται «επενδυτές». Κούρεμα καταθέσεων
Οι καταθέτες ταμιευτηρίου είναι οι τελευταίοι που θα κινδυνεύσουν – και για ποσά άνω των 100.000 ευρώ. Οι πρώτες 100.000 είναι εγγυημένες από το Ταμείο Εγγύησης Καταθέσεων.
Εν πάση περιπτώσει, στο πλαίσιο των σύμφωνα με τους Κανονισμούς της ΕΕ, εάν γίνει πρώτα «κούρεμα» σε βάρος των μετόχων και των ομολογιούχων, η χώρα μπορεί να ζητήσει βοήθεια από τον Ευρωπαϊκό Μηχανισμό Σταθερότητας (ESM) για τη διάσωση της τράπεζας. Στην περίπτωση της Ελλάδας αυτό μπορεί να γίνει μόνον εάν βρίσκεται σε πρόγραμμα – εάν δηλαδή έχει υπογραφεί εν τω μεταξύ νέα συμφωνία με τους δανειστές. Κούρεμα καταθέσεων