Ποιο ήταν το παρασκήνιο της συμφωνίας του Eurogroup; Τι αναφέρει η Guardian για την έξοδο της Ελλάδας από το ευρώ.
Το τι συνέβαινε στους διαδρόμους Βρυξελλών, Βερολίνου και Φρανκφούρτης το τριήμερο της Συνόδου Κορυφής του Ιουλίου για την Ελλάδα, όπου το ενδεχόμενο εξόδου από το ευρώ μπήκε στο τραπέζι από τον Βόλφγκανγκ Σόιμπλε, περιγράφει ο βρετανικός Guardian επικαλούμενος πηγές από το παρασκήνιο. Η επιμονή του γερμανού ΥΠΟΙΚ, η έκπληξη στην ΕΚΤ και την Κομισιόν, οι αντιδράσεις από Παρίσι και Ρώμη.
Το «χρονικό» του Guardian ξεκινά από την παραμονή του Eurogroup του Σαββάτου -τότε που η Αθήνα προσέρχεται, μετά το δημοψήφισμα, με πρόταση για πακέτο έναντι μεταρρυθμίσεων- και καταλήγει στο πρωί της Δευτέρας, οπότε και η Σύνοδος καταλήγει στο νέο πρόγραμμα.
Η συνοπτική εικόνα που περιγράφει η αναφορά του Guardian είναι η εικόνα σκληρής πίεσης που προέρχονταν κυρίως από την πλευρά του γερμανού ΥΠΟΙΚ και την πρόταση βόμβα για προσωρινή έξοδο της Ελλάδας από το ευρώ, ο οποίος χαρακτηριστικά αναφέρεται ως «αποφασισμένος να βγει η Ελλάδα από την Ευρωζώνη», και μάλιστα από την αρχή του χρόνου, πολύ πριν την άνοδο του ΣΥΡΙΖΑ.
Η εφημερίδα παρουσιάζει την πλευρά της Ευρωπαικής Ένωσης -την Κομισιόν αλλά και την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα- σοκαρισμένες από την πρόταση για προσωρινή έξοδο της Ελλάδας από το ευρώ και αντίθετες. Διαφορετική στάση όμως εμφανίζονται είχαν οι περισσότερες άλλες χώρες της Ευρωζώνης.
Η Αθήνα παρουσιάζεται να βρίσκει υποστήριξη μόνο από την γαλλική, την ιταλική και την κυπριακή πλευρά σε διαβουλεύσεις που χαρακτηριστικά αναφέρεται ότι κατέληξαν να γίνονται ουσιαστικά μόνο μεταξύ Βερολίνου και Αθήνας υπό τη διαμεσολάβηση Παρισιού και Βρυξελλών, με τους υπόλοιπους ηγέτες «απλούς παριστάμενους».
Η βόμβα Σόιμπλε στο Eurogroup
Η εφημερίδα αναφέρει ότι την Παρασκευή, παραμονή του Eurogroup, η πλευρά του Β.Σόιμπλε είχε στείλει σε «πολύ μικρό αριθμό ανώτατων αξιωματούχων» ένα mail με την πρόταση για προσωρινή έξοδο της Ελλάδας από το ευρώ.
Η πρόταση παρουσιάζεται από την εφημερίδα ως «προληπτικό χτύπημα» απέναντι στην ελληνική θέση και αναφέρεται πως προκάλεσε συναγερμό στη γαλλική και την ιταλική κυβέρνηση, την ηγεσία της ΕΕ και την κορυφή της ΕΚΤ. Στην πρόταση περιλαμβανόταν και το ζήτημα του ταμείου ιδιωτικοποιήσεων με έδρα το Λουξεμβούργο.
«Για πολλούς, η πρόταση ήταν σκάνδαλο» αναφέρει διπλωματική πηγή που επικαλείται η εφημερίδα, όμως «ηγετικές φιγούρες κατάλαβαν πως ο Σόιμπλε δεν μπλοφάρει και ουσιαστικά γνώριζαν πως αυτό ήταν το σχέδιό του εξ αρχής και πίστευαν πως είχε αποφασίσει από την αρχή του χρόνου, πριν εκλεγεί ο Τσίπρας, πως ο «τρύπες» στην Ευρωζώνη έπρεπε να κλείσουν και η Ελλάδα φύγει».
Ο Γιούνκερ κάλεσε τους δύο αρμόδιους επιτρόπους (Μοσκοβισί και Ντομπρόφσκις) και τον Ολάντ και συμφώνησαν πως η Ελλάδα έπρεπε να μείνει στο ευρώ, όμως ανησυχούσαν πως εάν η Άνγκελα Μέρκελ κρατούσε την ίδια σκληρή στάση με τον Σόιμπλε, «δεν θα μπορούσαν να την σταματήσουν».
Η Μέρκελ, υποστηρίζει ο Guardian, ενημερώθηκε για το mail του Σόιμπλε μερικές ώρες νωρίτερα. Όμως, αναφέρει η εφημερίδα, το κλίμα ήταν ήδη βαρύτατο απέναντι στην Ελλάδα «και η έκβαση του δημοψηφίσματος είχε καταστρέψει το ελάχιστο εμπιστοσύνης που είχε απομείνει και είχε φέρει πιο ψηλά στην ατζέντα το Grexit».
Ωστόσο, το πρωί του Eurogroup υπήρχαν «ψήγματα ελπίδας», τα οποία όμως «άρχισαν να εξανεμίζονται» με τις αναφορές Σόιμπλε και Ντάισελμπλουμ κατά την άφιξή τους.
«Οι σκληροί δεν ήθελαν καν να συζητήσουν νέο πακέτο, αλλά συζητηθεί κατευθείαν η διαχείριση της έξωσης από το ευρώ. Οι ΥΠΟΙΚ Φινλανδίας και Σλοβακίας ηγούνταν των εκκλήσεων για το «σχέδιο Β», η ατμόσφαιρα που κυριαρχούσε ήταν εχθρική προς την ελληνική πλευρά, με την εξαίρεση Γαλλίας, Ιταλίας και Κύπρου».
«Ο μόνος που έφερε ευθέως αντίρρηση στην πρόταση Σόιμπλε ήταν ο γάλλος Σαπέν, ενώ ο ισπανός υπουργός απλώς επεσήμανε πως θα υπήρχαν νομικά κωλύματα» αναφέρεται. «Ο ίδιος ο Σόιμπλε δεν μίλησε πολύ, μέχρι που πρότεινε επιπλέον να σταλούν στην Αθήνα όλοι οι έλληνες υπάλληλοι της Κομισιόν για να «ξαναστήσουν τη χώρα»» αναφέρεται -και όταν ακούστηκαν αντιδράσεις, διαμαρτυρήθηκε πως «μόνο εγώ είμαι δημιουργικός εδώ».
Ισχυρότερη αντίσταση, και κυρίως στο ζήτημα της τραπεζικής ανακεφαλαιοποίησης, συνάντησε η γερμανική πλευρά από τον επικεφαλής της ΕΚΤ Μάριο Ντράγκι. Τελικά ο Ντάισελμπλουμ παρουσίασε ένα συμβιβαστικό κείμενο που απορρίφθηκε από Γερμανία, Σλοβακία, Φινλανδία και Ολλανδία.
Στο διάλειμμα που ακολούθησε, διέρρευσε η πρόταση-βόμβα στα ΜΜΕ. Το επόμενο πρωί, όταν συνεχίστηκε η συνάντηση, ο Ντάισλεμπλουμ είχε προσέλθει με ένα κείμενο που είχαν μπει μέσα κάθε πρόταση που είχε πέσει, με αγκύλες σε όσα δεν είχαν συμφωνηθεί.
Σύνοδος με τους ηγέτες «απλούς παριστάμενους»
Τα πράγματα δεν προδιαγράφονταν ευοίωνα για τη Σύνοδο των ηγετών, η οποία τελικά έμεινε Σύνοδος των χωρών της Ευρωζώνης (αντί των «28») με απόφαση της τελευταίας στιγμής του Ντόναλντ Τουσκ.
«Αν και υπήρχαν πάνω από είκοσι άτομα στην αίθουσα, η συνάντηση ουσιαστικά περιστράφηκε γύρω από διαπραγμάτευση μεταξύ της Μέρκελ και του Τσίπρα, υπό τη διαμεσολάβηση του Τουσκ και του Ολάντ» γράφει η εφημερίδα. «Οι περισσότεροι άλλοι ηγέτες ήταν απλώς παριστάμενοι ενώ γραφόταν ιστόρια, έτρωγαν και έβγαιναν για ξεκούραση και σύντομο ύπνο ή μιλούσαν μεταξύ τους» γράφει.
Η πρόταση για προσωρινό Grexit αφαιρέθηκε απλά και μόνο γιατί «κρίθηκε πλεονασμός»: Ή θα υπήρχε συμφωνία και η Ελλάδα θα έμενε στο ευρώ, ή η Σύνοδος θα αποτύγχανε και η χώρα θα έβγαινε, γράφει.
«Οι κόκκινες γραμμές του Τσίπρα ξεκαθάρισαν από την αρχή: Δεν ήθελε το ΔΝΤ, δεν ήθελε υποχώρηση από μέτρα που είχε ήδη νομοθετήσει και κυρίως δεν μπορούσε να δεχθεί το ταμείο με έδρα το Λουξεμβούργο» γράφει.
Η Λαγκάρντ συνέβαλε στο να βρεθεί συμβιβαστική πρόταση για την ακύρωση νόμων που είχαν ψηφιστεί, αφήνοντας παράθυρο να μείνουν κάποιες προβλέψεις με την επίκληση της ανθρωπιστικής κρίσης.
Ωστόσο, «μέχρι τις τρεις τα ξημερώματα τα πράγματα ήταν άσχημα, και η όποια προθυμία να γίνουν παραχωρήσεις στην Αθήνα είχε εξαφανιστεί», γράφει.
Τότε, ο Ολάντ πήρε την αντιπροσωπεία του και πήγε στο γραφείο των Ιταλών, οπότε και μετά από μία συνάντηση μισής ώρα με τον Ρέντσι κατέληξαν στο ότι «η Ελλάδα έπρεπε να μείνει πάση θυσία στο ευρώ» και ο ιταλός πρωθυπουργός πήγε σε Μέρκελ και Τσίπρα, τους κάλεσε να τα βρουν και είπε «Άνγκελα, τώρα πρέπει εσύ να αποφασίσεις».
Εκεί εμφανίστηκε το ενδεχόμενο συμφωνίας. «Τότε όμως, στις τέσσερις, ο Τσίπρας τηλεφώνησε στην Αθήνα και επέστρεψε μετά μισή ώρα χλωμός και τους είπε πως το ταμείο δεν μπορεί να γίνει αποδεκτό».
Τότε, ο Τουσκ κάλεσε Μέρκελ, Ολάντ και Τσίπρα και μέχρι τις 6:30 «είχε παραδοθεί στο ενδεχόμενο ήττας, πιστεύοντας πως Μέρκελ και Τσίπρας ενδιαφέρονταν περισσότερο να μην εμφανιστούν ηττημένοι στις χώρες τους και επιδίωκαν να μην υπάρξει συμφωνία».
Η Μέρκελ επέμενε στο Ταμείο με φόντο τους «σκληρούς βουλευτές» στο Βερολίνο, ο Τσίπρας θεωρούσε το ταμείο ντροπιαστικό αλλά και το στόχο για 50 δισ. ευρώ ανεδαφικό -όπως και οι υπόλοιποι. Αν «όμως έπρεπε να το καταπιεί, επέμεινε η έδρα του να μην είναι στο Λουξεμβούργο αλλά στην Ελλάδα, κάτι που δέχτηκε η Μέρκελ» -αλλά εκεί άρχισαν οι διαφωνίες για το πώς θα χρησιμοποιύνταν τα έσοδα του Ταμείου.
Τελικά, ο Τουσκ έκανε έκκληση στο αίσθημα ιστορικής ευθύνης της καγκελαρίου, λέγοντας πως δεν μπορούσε «να υπάρξει αποτυχία για 2,5 δισ. ευρώ». Στη Σύνοδο μπήκε το πρωί ο σύμβουλος του Τσίπρα Γκλεν Κιμ, για τα νούμερα.
Και ο Guardian συμπεραίνει: «Στο τέλος, ο Τσίπρας συνθηκολόγησε σε ένα σενάριο που είχε γράψει το Βερολίνο, αλλά το μεγάλο ερώτημα είναι τι επιπτώσεις είχε αυτή η σκληρή εμπειρία για την Ερμανία και την Ευρώπη, με την στάση του Σόιμπλε να επαναφέρει την εικόνα του «γερμανού νταή»».
«Η Μέρκελ είχε ακούσει τον Σόμπλε, διάλεξε να μην τον σταματήσει και στο τέλος τον παρέκαμψε, ίσως να μην θεωρηθεί υπεύθυνη για τις απρόβλεπτες συνέπειες. Και στο τέλος, η αναφορά της ήταν ενδεικτική του πραγματισμού της, λέγοντας πως τα πλεονεκτήματα της συμφωνίας ήταν περισσότερα από τα μειονεκτήματά της» καταλήγει η εφημερίδα.