Τι είναι το bail in των τραπεζών;
Κούρεμα των τραπεζικών μετοχών, των τραπεζικών ομολόγων και των καταθέσεων άνω των 100.000 ευρώ προβλέπει η ευρωπαϊκή οδηγία για την εκκαθάριση τραπεζών. Ωστόσο, αποφασίστηκε οι καταθέσεις να μην κουρευτούν στην Ελλάδα, διότι θα ήταν μεγάλο το πλήγμα στην οικονομία.
Η υιοθέτηση της οδηγίας είναι ένα προαπαιτούμενο από την πλευρά των δανειστών. Ωστόσο, σύμφωνα με πληροφορίες, παρόλο που συμφωνήθηκε να υιοθετηθεί η οδηγία, συζητήθηκε στη σύνοδο κορυφής της ευρωζώνης το ενδεχόμενο κουρέματος καταθέσεων και αποκλείστηκε.
Αποφασίστηκε να υιοθετηθεί μεν η οδηγία, αλλά να μη γίνει κούρεμα κεταθέσεων κατά την ανακεφαλαίωση των τραπεζών στην Ελλάδα, διότι κάτι τέτοιο θα έπλητε ανεπανόρθωτα τις μικρομεσαίες επιχειρήσεις και κατ” επέκταση την οικονομία.
Η οδηγία πάντως προβλέπει ότι σε περίπτωση που οι τράπεζες χρειάζονται νέα κεφάλαια τα οποία δεν μπορούν να βρεθούν από την αγορά με αύξηση κεφαλαίου, τότε εφαρμόζεται η «διάσωση εκ των έσω» (bail in). Δηλαδή για να καλυφθούν τα «ανοίγματα» της τράπεζας, χρησιμοποιούνται που βρίσκονται «μέσα» στην τράπεζα, ήτοι:
1. Μετοχικό κεφάλαιο. Οι υφιστάμενες μετοχές χάνουν την αξία τους, καθώς «εκτοπίζονται» από τις νέες μετοχές οι οποίες εκδίδονται έναντι των χρημάτων που εισέρχονται ως νέο μετοχικό κεφάλαιο.
2. Τραπεζικά ομόλογα: Χρήματα αποταμιευτών οι οποία αγόρασαν τραπεζικά ομόλογα. Τα χρήματα αυτά μετατρέπονται σε μετοχικό κεφάλαιο.
3. Καταθέσεις άνω των 100.000 ευρώ. Πρώτα «κουρεύονται» οι καταθέσεις μεγάλων επιχειρήσεων και στη συνέχεια οι καταθέσεις μικρών και μεσαίων επιχειρήσεων και ιδιωτών -πάντα πάνω από τις 100.000 ευρώ. Ένα μέρος των καταθέσεων αυτών μετατρέπεται σε μετοχές της υπό εκκαθάριση τράπεζας.
Σύμφωνα με την οδηγία, το ποσό του κουρέματος με τους τρεις παραπάνω τρόπους πρέπει να φτάσει το 8% των συνολικών κεφαλαίων που θα χρειαστεί η τράπεζα για να καλύψει τα «ανοίγματά» της. Από εκεί και πέρα, τα υπόλοιπα κεφάλαια μπορούν να καλυφθούν με δημόσιο χρήμα ή με κεφαλαιακή ενίσχυση από τον Ευρωπαϊκό Μηχανισμό Σταθερότητας.
Οι διαδικασίες του bail in, με βάση την οδηγία, θα ισχύσουν από την 1η Ιανουαρίου 2016, αλλά τα κράτη μέλη έχουν τη δυνατότητα να εφαρμόσουν τις διατάξεις και νωρίτερα.
Η οδηγία αφήνει ένα σημαντικό βαθμό ελευθερίας ως προς το τι θα γίνει ακριβώς, αφού προβλέπεται ότι οι καταθέσεις μπορούν να εξαιρούνται από το κούρεμα εφόσον υπάρχει «συστημικός κίνδυνος», δηλαδή εφόσον κριθεί ότι το κούρεμα των καταθέσεων μπορεί να απειλήσει τη σταθερότητα του τραπεζικού συστήματος στην ευρωζώνη.
Η οδηγία έπρεπε να έχει υιοθετηθεί από την Ελλάδα, με ψήφιση νόμου που θα προβλέπει αυτές τις διαδικασίες από την 1η Ιανουαρίου 2015, αλλά αυτό δεν έγινε και τώρα οι δανειστές απαιτούν την ψήφιση του νόμου στο πλαίσιο της συμφωνία.