Ο καφές αποτελεί το πιο δημοφιλές ρόφημα παγκοσμίως και παράγεται από τον τροπικό θάμνο που ανήκει στο γένος Coffea. Το καβούρντισμα των κόκκων του καφέ είναι μια πολύπλοκη διεργασία, που προσδίδει τη γευστική ένταση του καφέ, ενώ ο βαθμός του καθορίζει την τελική του χρήση (πιο ξανθός ο φίλτρου, πιο σκούρος ο ελληνικός ή ο espresso). Ο σύγχρονος άνθρωπος καταναλώνει καθημερινά καφέ γι’ αυτό και η επίδρασή του στην υγεία είναι ένα θέμα που απασχολεί την επιστημονική κοινότητα.
Τα οφέλη του καφέ για την υγεία είναι αναμφισβήτητα. Τα πιο σημαντικά συστατικά του είναι τα αντιοξειδωτικά χλωρογενή οξέα (πολυφαινόλες), η καφεΐνη και κάποια ανόργανα άλατα. Ο καφές διαθέτει υψηλότερη αντιοξειδωτική δράση συγκριτικά με άλλα ροφήματα (π.χ. τσάι, κακάο). Τα αντιοξειδωτικά αυτά τα βρίσκουμε σε όλα τα είδη καφέ, ακόμη και στους στιγμιαίους και ντεκαφεϊνέ, αλλά οι ποσότητες διαφέρουν ανάλογα με την προέλευση του καφέ και τα χαρμάνια. Κατά μέσο όρο ένα φλιτζάνι (150 ml) περιέχει 120 mg χλωρογενών οξέων. Το πιο συχνό ερώτημα που μας απασχολεί αναφορικά με τον καφέ είναι πόση ποσότητα επιτρέπεται να καταναλώνουμε σε καθημερινή βάση.
Σε αυτή την ερώτηση, τουλάχιστον σε ότι αφορά στην καφεΐνη, έδωσε πρόσφατα απάντηση η Ευρωπαϊκή Αρχή για την Ασφάλεια των Τροφίμων (EFSA). Μετά από ενδελεχή έλεγχο όλων των επιστημονικών μελετών που έχουν γίνει μέχρι σήμερα για την καφεΐνη, και αφού στη συνέχεια τέθηκε το προσχέδιο της απόφασής της σε δημόσια διαβούλευση, κατέληξε στην τελική της απόφαση, η οποία λίγο έως πολύ ήρθε να επιβεβαιώσει αυτά που ξέραμε μέχρι σήμερα. Δηλαδή, ότι για τους ενήλικες η πρόσληψη καφεΐνης μέχρι και 400mg/ ημέρα από όλες τις πηγές είναι ασφαλής, με εξαίρεση την περίοδο της εγκυμοσύνης και του θηλασμού στις γυναίκες όπου η πρόσληψη συστήνεται να περιορίζεται στα 200mg/ ημέρα. Τι σημαίνει όμως αυτό πρακτικά;
Τα παραπάνω ασφαλή όρια αφορούν σε όλες τις πηγές καφεϊνης μέσα από τα ροφήματα αλλά και τρόφιμα που καταναλώνουμε, ωστόσο στη χώρα μας η βασική πηγή για τους ενήλικες είναι ο καφές, και πολύ λιγότερο το τσάι, το κακάο, η σοκολάτα, τα ενεργειακά ποτά και τα αναψυκτικά τύπου κόλα. Έτσι, αν κάποιος είναι λάτρης του καφέ, μπορεί να πιει 4-5 φλιτζάνια καφέ ημερησίως, δεδομένου ότι οι περισσότεροι καφέδες κυμαίνονται μεταξύ 60-100mg σε περιεκτικότητα καφεΐνης (εξαρτάται βέβαια από τον καφέ και το πόσο βαρύς είναι).
Ο πιο ελαφρύς καφές, όσον αφορά στην καφεΐνη πάντα, είναι ο μονός ελληνικός καφές, ενώ το είδος με τη μεγαλύτερη περιεκτικότητα είναι ο καφές φίλτρου (κι όμως, ο γαλλικός έχει περισσότερη καφεΐνη από τον στιγμιαίο, τον εσπρέσο κ.λπ.). Παρακάτω μπορείτε να δείτε πιο αναλυτικά πόση καφεΐνη περιέχει κάθε καφές, καθώς και τις υπόλοιπες πηγές καφεΐνης. Μην ξεχνάτε ότι όλα εξαρτώνται από το πώς φτιάχνεται ο καφές και πόσο «βαρύ» τον θέλετε.
Καφές φίλτρου: ~100mg/ φλιτζάνι 200ml
Στιγμιαίος καφές: ~ 80mg/ φλιτζάνι 200ml
Εσπρέσο/ καπουτσίνο: ~ 80mg/ φλιτζάνι 60ml
Ελληνικός καφές: ~ 40mg/ φλιτζανάκι 40ml
Ενεργειακά ποτά: ~ 80mg/ συσκευασία
Μαύρο τσάι: ~ 50mg/ φλιτζάνι 220ml
Αναψυκτικά τύπου κόλα: ~ 30mg/ ποτήρι 250ml
Μαύρη σοκολάτα: ~ 50mg/ 100 γραμμάρια