Πολυτεχνείο 1973: Άρθρο του Γιώργου Γεωργίου ιστορικού που έχει ασχοληθεί με την νεότερη ελληνική ιστορία, 17 Νοεμβρίου 1973 πριν 42 χρόνια στην Ελλάδα συνέβη ένα ιστορικό γεγονός που σημάδεψε την χώρα, την κοινωνία και αποτέλεσε σύμβολο δημοκρατίας.
Table of Contents
Τι πραγματικά συνέβη στις 17 Νοεμβρίου του 1973;
Και βεβαίως η εξέγερση των φοιτητών του Πολυτεχνείου οδήγησε στην κατάρρευση της δικτατορίας ή της χούντας ή της επανάστασης, όπως την κατονόμαζε η κάθε πλευρά;
Πολυτεχνείο 1973
Τα ερωτήματα που πρέπει να απαντηθούν ιστορικά είναι:
- Τι οδήγησε στην εξέγερση του πολυτεχνείου στις 17 Νοεμβρίου 1973;
- Υπήρξαν νεκροί μέσα στο Πολυτεχνείο;
- Η εξέγερση του Πολυτεχνείου έριξε την δικτατορία;
Δυστυχώς με την πάροδο των 10ετιών τα ψέματα και οι αλήθειες, η πραγματικότητα και οι μύθοι έγιναν ένα παραποιώντας τα ιστορικά γεγονότα.
Αξίζει να αναφερθεί ότι η κεφαλή στο Πολυτεχνείο, δεν είναι κάποιος νεκρός της εξέγερσης.
Είναι η κεφαλή του καθηγητή Νίκου Σβορώνου, ο οποίος δεν είχε καμία σχέση με τα γεγονότα του 1973, άρα όσοι καταθέτουν λουλούδια, θα πρέπει να γνωρίζουν ότι ο Σβορώνος δεν έχει καμία σχέση με το Πολυτεχνείο.
Θα προσπαθήσουμε στο άρθρο αυτό που μας φιλοξενεί το bankingnews.gr να καταγράψουμε τα γεγονότα ως έχουν χωρίς μυθεύματα και χωρίς συναισθηματική φόρτιση.
Η ιστορία για να είναι αντικειμενική πρέπει να αποβάλλει το συναίσθημα.
Το βασικό ιστορικό ερώτημα βεβαίως είναι η εξέγερση του πολυτεχνείου οδήγησε στην πτώση την δικτατορία στην Ελλάδα;
Η δικτατορία δεν έπεσε από τους φοιτητές του Πολυτεχνείου και αυτό αποδεικνύεται από το γεγονός ότι η δικτατορία στην Ελλάδα κατέρρευσε στις 24 Ιουλίου του 1974 δηλαδή 9 μήνες μετά με αιτία το τραγικό λάθος του Ιωαννίδη ο οποίος είχε κάνει πραξικόπημα κατά του Παπαδόπουλου ο οποίος είχε τεθεί σε κατ΄ οίκο περιορισμό. Πολυτεχνείο 1973
Ο Ιωαννίδης απέτυχε να διαχειριστεί την εισβολή στην Κύπρο από τους Τούρκους και αυτή η δραματική εξέλιξη οδήγησε σε κατάρρευση την δικτατορία στην Ελλάδα….πολλούς μήνες μετά την εξέγερση του Πολυτεχνείου.
Συν τοις άλλοις στις 8 Οκτωβρίου του 1973 ο Γιώργος Παπαδόπουλος είχε αναθέσει στην κυβέρνηση Μαρκεζίνη να οδηγήσει την Ελλάδα σε εκλογές στις 10 Φεβρουαρίου του 1974.
Είναι ένα στοιχείο που ιστορικά αποσιωπήθηκε η δικτατορία ήθελε εκλογές;
Και όμως είναι αποδεδειγμένο ότι ο Παπαδόπουλος ήθελε εκλογές στις 10 Φεβρουαρίου του 1974 και η απόφαση αυτή είχε ληφθεί και ανακοινωθεί πολύ πριν το Πολυτεχνείο.
Τα ιστορικά γεγονότα
Αν και η δικτατορία Παπαδόπουλου, εφάρμοσε πλήρως την δωρεάν παιδεία ωστόσο από τις αρχές του 1973 καλλιεργείτο ένταση με αφορμή και αιτία την απόφαση της δικτατορίας να εφαρμόσει το διάταγμα 1347 που ουσιαστικά οδηγούσε σε στράτευση όσους είχαν λάβει αναβολή.
Η εξέλιξη αυτή ήταν η αιτία για να αρχίσει να καλλιεργείται ένταση μεταξύ της δικτατορίας και των φοιτητών.
Στις 14 Νοεμβρίου του 1973 με αφορμή διαδήλωση φοιτητών, που κατέληξαν στο Πολυτεχνείο αποφασίζεται η κατάληψη του συμμετείχαν περίπου 1200-1350 φοιτητές μαζί και πολίτες που κατέληξαν στο Πολυτεχνείο με στόχο να στηρίξουν τους φοιτητές.
Ο Γιώργος Παπαδόπουλος, δεν έδωσε πολύ μεγάλη σημασία στο συμβάν, μάλλον αδιαφόρησε.
Στις 15 Νοεμβρίου του 1973 από ένα υποτυπώδη σταθμό που είχε δημιουργηθεί μεταδίδεται το μήνυμα εδώ Πολυτεχνείο, εδώ Πολυτεχνείο, σας μιλάει ο ραδιοφωνικός σταθμός των ελεύθερων αγωνιζομένων φοιτητών…
Πολλοί πολίτες είχαν εισρεύσει στο Πολυτεχνείο ως συμπαράσταση στους φοιτητές, οι οποίοι πραγματοποιούσαν αντιφασιστική και αντιιμπεριαλιστική εκδήλωση.
Στις 16 Νοεμβρίου του 1973 δόθηκε εντολή να διαλυθεί το πλήθος ενώ αργά το βράδυ της 16ης Νοεμβρίου έπεσαν και οι πρώτοι πυροβολισμοί στο κέντρο της Αθήνας, πριν είχαν πέσει πολλά δακρυγόνα αλλά οι πρώτοι πυροβολισμοί έπεσαν αργά το βράδυ της 16ης Νοεμβρίου του 1973.
Στις 2 τα μεσάνυκτα της 17ης Νοεμβρίου του 1973 δίδεται εντολή να λήξει η εξέγερση με καταστολή από τον στρατό και συγκεκριμένα καταφθάνουν τάνκς, όχι όμως να χτυπήσουν τους φοιτητές αλλά να δώσουν τέλος στην εξέγερση.
Είναι η πρώτη φορά που στην περίοδο της 7ετίας Παπαδόπουλου υπήρξε πραγματική ένταση μεταξύ κράτους και μέρους της κοινωνίας.
Η Μαρία Δαμανάκη ήταν η εκφωνήτρια του εδώ Πολυτεχνείο, ο Κώστας Λαλιώτης προσπάθησε να καθυστερήσει την εισβολή του τάνκ και στις 3 τα ξημερώματα της 17ης Νοεμβρίου εισβάλλει το τάνκς και γκρεμίζει την κύρια είσοδο του Πολυτεχνείου.
Οι φοιτητές πανικόβλητοι αποχωρούσαν άρον άρον από το πολυτεχνείο ενώ στο κέντρο της Αθήνας είχαν ενταθεί οι πυροβολισμοί από ελεύθερους σκοπευτές.
Μέσα στο Πολυτεχνείο δεν υπήρξε κανένας νεκρός, οι νεκροί ήταν έξω από το πολυτεχνείο σε παρακείμενους δρόμους ή στο κέντρο της Αθήνας και πολλοί εξ αυτών από αδέσποτα πυρά.
Το πρόσωπο κλειδί στα γεγονότα του πολυτεχνείου ήταν ο Μιχάλης Γουνελάς ο οποίος έδωσε την διαταγή στο τάνκς να ρίξει την πύλη ήταν τότε Υπίλαρχος….
Μέρος της συνέντευξης Γουνελά…
ΑΠ.: Ομολογώ πως ήθελα να μιλήσω, γιατί επί 10 χρόνια τώρα, ακούγεται πάντα η άλλη πλευρά.
Και θα ήθελα να μιλήσω για δύο λόγους:
Και προσωπικά, επειδή πρέπει να διασαφηνίσω ορισμένα σημεία σχετικά με το ρόλο μου σε όλη αυτή την υπόθεση, που λέγεται Πολυτεχνείο, αλλά και εκ μέρους των συναδέλφων εκείνων που βρέθηκαν εκείνη τη συγκεκριμένη νύχτα σε εκείνο το συγκεκριμένο χώρο, χωρίς βέβαια να τους εκπροσωπώ.
Πιστεύω να μην έχουν αντίρρηση.
Όσα έχουν λεχθεί μας αδικούν.
Μας παρουσιάζουν σαν εγκληματίες, σαν ανθρώπους που δεν έχουν ηθικές αναστολές.
Σαν τέλος πάντων, ανθρώπους που μόλις τους βγάλεις από τα στρατόπεδα πρέπει να τους κρατάς για να μην σκοτώνουν, κακοποιήσουν ή δεν ξέρω κι εγώ τι άλλο να κάνουν.
ΕΡ.: Ποιος ήταν ο δικός σας ρόλος, λοιπόν;
ΑΠ.: Όπως ξέρετε, τ’ όνομα μου σχετίζεται με την κατάρριψη της πύλης του Πολυτεχνείου.
Και η πύλη είναι ένα από τα σημεία εκείνα που έχει συμπυκνωθεί όλη η εκμετάλλευση.
Διότι δεν πιστεύω ότι υπάρχει κάποιος λογικός άνθρωπος που να πιστεύει ότι δεν υπάρχει εκμετάλλευση σε όλη αυτή την υπόθεση. Η πύλη προσφέρεται για να γίνει σύμβολο.
Έχει όλα τα χαρακτηριστικά ενός συμβόλου. Παρ’ όλα τα χαρακτηριστικά ενός συμβόλου.
Παρ’ όλα ταύτα, όμως, εις την πύλη δεν υπήρξε ουδείς νεκρός όπως και σε ολόκληρο το χώρο του Πολυτεχνείο, πέραν του τραυματισμού της Ρηγόπουλου ο οποίος είναι και γνωστός.
Ο τραυματισμός αυτός έγινε εξ αμελείας και δεν ήταν δυνατόν να προβλεφθεί.
Η Ρηγόπουλου έπεσε σε μια απόσταση γύρω στα 15 μέτρα.
ΕΡ.: Κύριε Γουνελά, δώστε μας μία εικόνα εκείνης της νύχτας μπροστά από την πύλη του Πολυτεχνείου, όπως την είδατε εσείς.
ΑΠ.: Οι φοιτητές μιλούσαν και διαπραγματευόντουσαν ελεύθερα με τους αστυνομικούς, χωρίς να υπάρχει κανένας ψυχολογικός καταναγκασμός.
ΕΡ.: Αφού μπήκατε, πώς σας υποδέχτηκαν οι φοιτητές που ήταν μέσα;
ΑΠ.: Όχι άσχημα!
Είχαν βέβαια κάποια ανησυχία.
Όταν όμως τους διαβεβαίωσα ότι δεν πρόκειται να κακοποιηθούν ηρέμησαν.
Η άκρως ενδιαφέρουσα προσέγγιση του Ευάγγελου Αβέρωφ Υπουργού Εθνικής Αμύνης, ο οποίος δήλωσε στις 10 Μαΐου του 1979:
Το Πολυτεχνείο υπήρξε μία ευγενική θαρραλέα δημοκρατική εκδήλωση της νεολαίας.
Μόλις όμως εκδηλώθηκε και στέριωσε, κατά την τακτική που δίδαξε ο Λένιν, υπερφαλαγγίστηκε από το ΚΚΕ και τα συνθήματα από συνθήματα Δημοκρατίας έγιναν συνθήματα κομμουνισμού.
Το Πολυτεχνείο όχι μόνο δεν έριξε την δικτατορία αλλά τη δυνάμωσε.
Γιατί αυτό ήταν το έναυσμα που ώθησε πολλούς νέους αξιωματικούς λίγο πολύ απογοητευμένους από την δικτατορία, να συσπειρωθούν γύρω από τον Ιωαννίδη που ετοίμαζε συνωμοσία αλλά δεν μπορούσε να την κάνει πράξη.
Και έτσι επιβλήθηκε μια χειρότερη δικτατορία…
Τιμώ λοιπόν ειλικρινά και βαθύτατα την πρωτοβουλία και τον ηρωισμό των νέων που ξεκίνησαν αυτό το κτύπημα.
Αλλά για να το τιμήσω, νομίζω πως πρέπει να πω αυτό που πιστεύω ότι είναι αλήθεια.
Δεν είμαι διατεθειμένος λόγω επιμόνου συνθηματολογίας, λόγω ανύπαρκτων «πολυαρίθμων νεκρών», να βοηθήσω και εγώ στην θεσμοποίηση μια ψεύτικης ιστορίας…
Το πόρισμα Τσεβά
Η δημοκρατική κυβέρνηση δίνει εντολή να συνταχθεί πόρισμα από την δικαιοσύνη για τα δραματικά γεγονότα της 17ης Νοεμβρίου του 1973.
Το πόρισμα του Τσεβά όπως έμεινε στην ιστορία αναφέρει.
Α. ΝΕΚΡΟΙ:
Βαρύς υπήρξεν ο φόρος του αίματος εις νεκρούς και τραυματίας ο καταβληθείς δια την καταστολήν της εξεγέρσεως του Πολυτεχνείου. Και των μεν τραυματιών τον αριθμόν, ήγγισε, μετά βεβαιότητας μάλλον, η έρευνα.
Ανεξιχνίαστος, όμως, παραμένει εισέτι ο ακριβής αριθμός των νεκρών.
Περί πάντων τούτων, όμως, αναλυτικότερων, ως ακολούθως, αφού προηγουμένως τονισθεί ότι ουδείς απολύτως εκ των σπουδαστών του Πολυτεχνείου εφονεύθη κατ των οποίων είχον τοποθετηθεί και εφυλάσσοντο εις παρακείμενον χώρον ίνα μη υποπέσουν εις αντίληψιν των σπουδαστών και προκληθή πανικός (κατάθ. υπ’ αριθμ.245). Πολυτεχνείο 1973
Επισήμως ανακοινωθέντες νεκροί, σύμφωνα με το επίσημο πόρισμα Τσεβά, είναι οι ακόλουθοι:
1. Διομήδης Ιωάννου Κομνηνός, ετών 17, μαθητής.
Εφονεύθη έξωθι του Πολυτεχνείου περί ώρα 22.15′ της 16.11.73. Βασίμως πιθανολογείται ότι δράστης του φόνου τούτου είναι ο προεκτεθείς Συνταγματάρχης.
2. Βασίλειος Παναγιώτου Φαμέλλος, ετών 26.
Εφονεύθη εγγύς του υπουργείου Δημοσίας Τάξεως περί ώρα 22.30′ της 16.11.73, βληθείς προφανώς υπό τίνος των εκ του υπουργείου πυροβολούντων.
3. Toril Engelend, σπουδάστρια, Νορβηγίς.
Εφονεύθη εις την πλατείαν Αιγύπτου περί ώρα 23.30′ της 16.11.1973 παρ’ αγνώστου δράστου.
4. Γεώργιος Ανδρέου Σαμούρης, σπουδαστής, ετών 22.
Εφονεύθη υπ’ αγνώστου εις άγνωστον σημείον εξ επαφής περί το μεσονύκτιον της 16.11.1973 και το πτώμα του μετεφέρθη και απερρίφθη εις την διασταύρωσιν των οδών Καλλιδρομίου και Ζωσιμάδων (Κατάθεσις υπ’ αριθμ. 137).
5. Αλέξανδρος Ευστρατίου Σπαρτίδης, ετών 16, μαθητής. Εφονεύθη επί της οδού Κότσικα (παρόδου Πατησίων) την 10.20 ώραν της 17.11.1973, βληθείς υπό στρατιωτών εκ του κτιρίου του ΟΤΕ.
6. Μάρκος Δημητρίου Καραμάνης, ετών 23.
Εφονεύθη ευρισκόμενος εις την επί της οδού Πατησίων και Αιγύπτου 1 πολυκατοικίαν την 10.30 ώραν της 17.11.1973, βληθείς ομοίως υπό στρατιωτών εκ του κτιρίου του ΟΤΕ.
7. Βασίλειος Καράκας, Τούρκος υπήκοος, ετών 43.
Εφονεύθη εις την πλατείαν Αιγύπτου περί ώραν 13.00′ της 17.11.1973, βληθείς εκ διερχομένου άρματος μάχης.
8. Δημήτριος Θεοφ. Θεοδώρας, ετών 6.
Εφονεύθη επί της οδού Ορεινής Ταξιαρχίας Ζωγράφου περί ώραν 13.30 της 17.11.1973, βληθείς υπό στρατιώτου ευρισκομένου έμπροσθεν του Ναού του Αγίου Θεράποντος.
9. Βασιλική Φωτίου Μπεκιάρη, ετών 17.
Εφονεύθη ευρισκομένη εις την ταράτσα της επί της οδού Μεταγένους 8 – Νέος Κόσμος οικίας της περί ώρα 12.30′ της 17.11.1973, δεχθείσα εις την κεφαλήν της βλήμα αδέσποτον άρματος.
10. Γεώργιος Αλεξάνδρου Γεριτσίδης, ετών 48, εφοριακός υπάλληλος. Πολυτεχνείο 1973
Εφονεύθη ευρισκόμενος εν Ν. Λιοσίοις προς εκτέλεσιν υπηρεσίας περί ώραν 12.15′ της 17.11.1973 δεχθείς ομοίως βλήμα αδέσποτον άρματος μάχης εις την κεφαλήν.
11. Νικόλαος Πέτρου Μαρκουλής, ετών 25.
Εφονεύθη παρά την πλατείαν Βάθης περί ώραν 11.00′της 17.11.1973, βληθείς εκ διερχομένου άρματος μάχης.
12. Στυλιανός Αγαμ. Καραγεώργης, ετών 19, εργάτης. Ετραυματίσθη θανασίμως επί της οδού Πατησίων, έμπροσθεν του κινηματογράφου ΕΛΛΗΝΙΣ, περί ώρα 10.00′ της 17.11.1973, βληθείς εκ διερχομένου άρματος και απεβίωσεν εις το ΚΑΤ την 30.11.1973.
13. Ανδρέας Στεργίου Κούμπος, ετών 63.
Ετραυματίσθη σοβαρώς διερχόμενος την οδό Καποδιστρίου περί ώρα 14.00′ της 18.11.1973, βληθείς εκ διερχομένου άρματος και απεβίωσε την 30.1.1974.
14. Μιχαήλ Δημήτριου Μυρογιάννης, ετών 20. Πολυτεχνείο 1973
Εφονεύθη εις την διασταύρωσιν των οδών Πατησίων και Στουρνάρα περί ώραν 13.30′ της 18.11.73, βληθείς δια περιστρόφου εις την κεφαλήν και
15. Κυριάκος Δημητρίου Παντελάκης, ετών 45, δικηγόρος. Ετραυματίσθη σοβαρώς επί της οδού Γλάδστωνος περί ώραν 12.40′ της 18.11.1973, βληθείς εκ διερχομένου επί της οδού Πατησίων άρματος και απεβίωσεν την 18.12.1973.
Το πόρισμα του Αστυνομικού Διευθυντή Γεώργιου Σαμπάνη επί κυβερνήσεως Ανδρέα Παπανδρέου αποκαλύπτει ότι δεν υπήρξε κανένας νεκρός εντός του Πολυτεχνείου.
Κανένας νεκρός εντός του Πολυτεχνείου με βάση το πόρισμα Σαμπάνη.
Καταγράφονται 12 νεκροί εκτός του Πολυτεχνείου χωρίς να αποδεικνύεται η σχέση τους με την εξέγερση.
Δώδεκα άτυχοι συμπατριώτες μας που έχασαν ΑΔΙΚΑ, την ζωή τους, εκείνη την πραγματικά ταραγμένη περίοδο.
Ο ίδιος ο πρύτανης του Πολυτεχνείου κατά τα γεγονότα Κ. Κονοφάγος κατέθεσε ως μάρτυς στις 20/1/1975, στο πενταμελές Εφετείο Αθηνών, ότι μέσα στο Πολυτεχνείο δεν σκοτώθηκε κανείς φοιτητής και τα ίδια βεβαιώνει και στο βιβλίο του «Η Εξέγερση του Πολυτεχνείου» (1982), με την προσθήκη ότι ούτε κανείς άλλος πολίτης έχασε την ζωή του μέσα στο Πολυτεχνείο.
Άρθρο του Γιώργου Γεωργίου
Ιστορικός που έχει ασχοληθεί με τον εμφύλιο, την Κύπρο και την νεότερη ιστορία της Ελλάδος.