Αντιμέτωποι με διψήφιες ποσοστιαίες αυξήσεις και στον ΕΝΦΙΑ κινδυνεύουν να βρεθούν εκατομμύρια ιδιοκτήτες ακινήτων. Προκειμένου να καλύψει το δημοσιονομικό κενό που θα προκληθεί μέσα στο 2016 από τη μείωση των τιμών ζώνης, το υπουργείο Οικονομικών θα υποχρεωθεί από τους δανειστές να αυξήσει τους συντελεστές υπολογισμού του ΕΝΦΙΑ.
Η αύξηση αυτή όμως, θα επηρεάσει όχι μόνο αυτούς που μπορούν να ωφεληθούν από τη μείωση των αντικειμενικών αξιών αλλά και αυτούς για τους οποίους η αλλαγή του Ιανουαρίου δεν παίζει κανέναν απολύτως ρόλο στον υπολογισμό του «χαρατσιού» στα ακίνητα. Από την επεξεργασία σε δείγμα 108 τιμών ζώνης που καλύπτουν σχεδόν όλο το λεκανοπέδιο, προκύπτει ότι περίπου στο 55% των περιπτώσεων, η αλλαγή της τιμής ζώνης δεν μειώνει τον ΕΝΦΙΑ. Σε αυτές ακριβώς τις περιοχές είναι που …μυρίζει πρόσθετη επιβάρυνση ανά τετραγωνικό. Ο φάκελος «ΕΝΦΙΑ 2016» έχει ήδη ανοίξει στο πλαίσιο της διαπραγμάτευσης με τους θεσμούς.
Οι δανειστές, έχουν ζητήσει από την ελληνική πλευρά να ετοιμάσει «στρατηγικό πλάνο» για τον ΕΝΦΙΑ το οποίο θα προβλέπει αυτόματες αναπροσαρμογές στους φορολογικούς συντελεστές ώστε να εξασφαλίζεται η επίτευξη του βασικού δημοσιονομικού στόχου των 2,65 δις. ευρώ. Ήδη από τις αρχές Φεβρουαρίου, οι δανειστές ζήτησαν και πήραν στοιχεία για τις στατιστικές κατανομές των νέων αντικειμενικών αξιών καθώς και για την επίπτωση που θα έχει η εφαρμογή τους στους φόρους μεταβιβάσεων, δωρεών και γονικών παροχών. Από τα στοιχεία έχει προκύψει, σύμφωνα με πληροφορίες, ότι η μείωση των αντικειμενικών αξιών προκαλεί δημοσιονομικό κενό άνω των 350 εκατ. ευρώ. Δεδομένου ότι με τον ΕΝΦΙΑ βεβαιώνονται φόροι άνω των τριών δισεκατομμυρίων ευρώ, για να καλυφθεί κενό της τάξεως των 350 εκατ. ευρώ, απαιτείται μεσοσταθμική αύξηση των φορολογικών συντελεστών κατά τουλάχιστον 10%. Το υπουργείο Οικονομικών, έκανε… όνειρα για αλλαγή στον τρόπο υπολογισμού του ΕΝΦΙΑ ώστε να μετατραπεί ουσιαστικά σε έναν φόρο τύπου ΦΜΑΠ. Αυτό σημαίνει ότι ο φόρος δεν θα υπολογιζόταν ανά τετραγωνικό μέτρο όπως ισχύει σήμερα, αλλά με βάση το σύνολο της περιουσίας του καθενός. Μέσα από αυτή τη διαδικασία, το οικονομικό επιτελείο θα προωθούσε τα σχέδιά του για μεταφορά πρόσθετων φορολογικών βαρών στη μεσαία και στη μεγάλη περιουσία αλλά και για απαλλαγή της μικροιδιοκτησίας από κάθε επιβάρυνση.
Πλέον, με την καθυστέρηση που έχει γίνει στη διαπραγμάτευση για την ολοκλήρωση της 1ης αξιολόγησης, είναι αμφίβολο αν υπάρχει χρόνος για τέτοια ριζική αλλαγή στον τρόπο υπολογισμού του φόρου. Με δεδομένη το γεγονός ότι η Ελλάδα κατακλύζεται από μικροιδιοκτησίες, το να εξαιρέσεις τους «μικρούς» από κάθε φορολογική επιβάρυνση, προϋποθέτει ότι στις μεσαίες και στις μεγάλες περιουσίες θα πρέπει να επιβληθούν συντελεστές στα όρια της δήμευσης. Για να πειστούν οι δανειστές σε μια τέτοια αλλαγή (αν πειστούν) απαιτείται σκληρή διαπραγμάτευση δεδομένου μάλιστα ότι ο ΕΝΦΙΑ έχει αποδειχθεί στην πράξη πολύ αποδοτικός φόρος και δύσκολα θα αλλάξει η συνταγή του. Τι αναμένεται να γίνει στην πράξη; Να αλλάξουν οι συντελεστές ώστε να καλυφθεί το κενό κάτι που απαιτεί μόνο ένα… άρθρο. Για παράδειγμα, η μείωση της τιμής ζώνης από τα 2050 στα 1700 ευρώ στις ακριβές περιοχές της Αγίας Παρασκευής, έχει ως αποτέλεσμα ο ΕΝΦΙΑ ανά τετραγωνικό μέτρο να διαμορφώνεται πλέον στα 4,5 ευρώ από τα 6 ευρώ που ήταν μέχρι τώρα. Αυτό σημαίνει μείωση της φορολογικής επιβάρυνσης κατά 25%.
Για να μην υπάρξουν απώλειες εσόδων, το υπουργείο Οικονομικών θα πρέπει είτε να αλλάξει τα κλιμάκια του ΕΝΦΙΑ, είτε να αναπροσαρμόσει το φόρο ανά τετραγωνικό μέτρο. Αναπροσαρμογή των κλιμακίων ή των συντελεστών, δεν μπορεί να ισχύσει μόνο για συγκεκριμένες περιοχές και να αποκλείσει κάποιες άλλες. Ο τρόπος υπολογισμού, θα ισχύσει για όλες τις περιοχές. Και αυτό στην πράξη σημαίνει ότι όποιος δεν έχει ήδη ωφεληθεί από τη μείωση των αντικειμενικών αξιών κινδυνεύει να βρεθεί αντιμέτωπος με πρόσθετες φορολογικές επιβαρύνσεις. Από τον μακρύ κατάλογο των 60 περιοχών που βρίσκονται σε αυτή την κατηγορία, προκύπτει ότι υπάρχουν και φθηνές και ακριβές περιοχές.
Που δεν μειώθηκε ο ΕΝΦΙΑ
Ειδικότερα, ανεπηρέαστη στη μείωση των αντικειμενικών αξιών μένουν οι φθηνότερες περιοχές της Αγίας Βαρβάρας (όπου η τιμή ζώνης μειώθηκε από τα 750 στα 700 ευρώ) μένουν όμως και οι ακριβότερες περιοχές της Γλυφάδας ότι η τιμή ζώνης παρέμεινε αμετάβλητη στα 4600 ευρώ. Υπάρχουν περιοχές όπου η μείωση της τιμής ζώνης υποχώρησε αισθητά αλλά παρ’ όλα αυτά δεν υπάρχει καμία διαφορά στον ΕΝΦΙΑ. Χαρακτηριστικό παράδειγμα ο δήμος Παπάγου ότι η τιμή ζώνης έπεσε από τα 2500 στα 2050 ευρώ. Κι όμως, η τιμή του ΕΝΦΙΑ ανά τετραγωνικό διατηρείται στα 6 ευρώ. Αντίστοιχα, ένα τετραγωνικό στους ακριβότερους δρόμους της Πεύκης, θα εξακολουθήσει να επιβαρύνεται με 4,5 ευρώ παρά το γεγονός ότι η τιμή ζώνης υποχώρησε από τα 1950 στα 1600 ευρώ. Στον αντίποδα, υπάρχουν περιοχές όπου η αλλαγή των αξιών, φέρνει μειώσεις ΕΝΦΙΑ άνω του 20%. Στον σχετικό κατάλογο υπάρχουν οι ακριβές ζώνες του Χολαργού, του Χαλανδρίου, του Νέου Ψυχικού, της Καλλιθέας, των Βριλησσίων κλπ.