Το πυρηνικό υποβρύχιο Κουρσκ βυθίστηκε στη θάλασσα του Μπάρεντς κατά τη διάρκεια μιας ναυτικής άσκησης, στις 12 Αυγούστου του 2000. Τα 118 μέλη του πληρώματος έχασαν τη ζωή τους ύστερα από την έκρηξη πυρηνικής κεφαλής.
Οι προσπάθειες διάσωσης βρέθηκαν στο επίκεντρο της κριτικής και οι συγγενείς των θυμάτων κατήγγειλαν τη διαδικασία. Το Κουρσκ ήταν το καμάρι του στόλου. Συμβόλιζε την ικανότητα και τη δύναμη του ρωσικού Πολεμικού Ναυτικού.
Κατασκευάστηκε το 1994 και είχε μήκος 154 μέτρα. Τη χρονιά που βυθίστηκε είχε μόλις κλείσει τον 6ο χρόνο υπηρεσίας του. Το υποβρύχιο μπορούσε να μεταφέρει μέχρι 130 άτομα. Κατά την στιγμή της τραγωδίας επέβαιναν 118 ναύτες και αξιωματικοί, υπό τις εντολές του καπετάνιου Gennady Lyachin. Τα περισσότερα μέλη του πληρώματος ήταν κάτω των 30 ετών.
Στις 12 Αυγούστου 2000, το Κουρσκ πραγματοποιούσε ναυτική άσκηση στη θαλάσσια περιοχή του Μπάρεντς, στα ανοιχτά των βόρειων ακτών της Ρωσίας. Μετέφερε 24 πυραύλους Κρουζ και 24 ναυτικές τορπίλες. Σύμφωνα με τη γενικά αποδεκτή θεωρία, μια διαρροή υπεροξειδίου του υδρογόνου στο σημείο όπου φυλάσσονταν οι τορπίλες οδήγησε στην έκρηξη μιας πυρηνικής κεφαλής, προκαλώντας την έκρηξη των υπολοίπων μέσα σε δυο λεπτά. Η δεύτερη έκρηξη ισοδυναμούσε με 6 τόνους ΤΝΤ και επαρκούσε ώστε να καταγραφεί σε όλους τους σεισμογράφους της Βόρειας Ευρώπης.
Το υποβρύχιο βυθίστηκε σε βάθος που ξεπερνούσε τα 100 μέτρα. Κανένας δεν βγήκε ζωντανός. Όλοι οι επιβαίνοντες επί του Κουρσκ, είχαν παγιδευτεί σε έναν υγρό τάφο, με δύτες να βγάζουν πτώματα για τουλάχιστον μια εβδομάδα.
Θεωρήθηκε ως μια από τις μεγαλύτερες εθνικές τραγωδίες κατά τη διάρκεια της πρώτης θητείας του Ρώσου Προέδρου, Βλαντιμίρ Πούτιν. Όλοι έκαναν λόγο για τραγικές καθυστερήσεις στην έναρξη των προσπαθειών διάσωσης και υποστήριξαν ότι ήταν από τις βασικότερες αιτίες που όλα τα μέλη έχασαν τη ζωή τους.
Ακολούθησε μια σειρά από θεωρίες συνωμοσίας που αφορούσαν τα αίτια του δυστυχήματος. Μια από αυτές υποστήριζε ότι συγκρούστηκε με ένα αμερικανικό υποβρύχιο που ήταν στα ίδια ύδατα κατά τη διάρκεια της άσκησης. Υπήρξαν και εκείνοι που ήθελαν το Κουρσκ να χτύπησε σε νάρκη, που ήταν βυθισμένη από τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο.
Τα συντρίμμια του υποβρυχίου, μαζί με το σκαρί και τα επικίνδυνα πυρηνικά απομεινάρια των κεφαλών ανασύρθηκαν από τον βυθό ένα χρόνο μετά την τραγωδία. Από τα 118 θύματα, τα 115 θάφτηκαν στη Ρωσία ενώ τρεις αξιωματικοί δεν βρέθηκαν ποτέ. Με διάταγμα που υπέγραψε ο Ρώσος Πρόεδρος, απονεμήθηκε μετά θάνατον σε όλο το πλήρωμα ο τίτλος του «Τάγματος του Θάρρους», ενώ ο καπετάνιος αναγνωρίστηκε και τιμήθηκε ως «Ήρωας της Ρωσικής Ομοσπονδίας».
Με τα περισσότερα από τα συντρίμμια να έχουν ανακυκλωθεί, μόνο ο πύργος ελέγχου και ένα κομμάτι από το κατάστρωμα έμειναν να θυμίζουν την τραγωδία με τους 118 αδικοχαμένους ναυτικούς. Τα κομμάτια αυτά έχουν ανεγερθεί στο βόρειο λιμάνι της Ρωσίας, Μουρμάνσκ ως μνημείο.
https://www.youtube.com/watch?v=Al_z3Z-6M78