Ο Greek Stream δημιουργεί κόμβο ευρύτερης γεωπολιτικής σημασίας, με νέες θέσεις εργασίας και ενίσχυση της διαπραγματευτικής ισχύος της Αθήνας με Σκόπια, Βρυξέλλες κι όχι μόνο
Ο ρόλος του κομπάρσου στο διεθνές ενεργειακό γίγνεσθαι, τον οποίο είχαν επιβάλει στην Ελλάδα ξένα κέντρα με την αποδοχή των μνημονιακών κυβερνήσεων, περνά οριστικά στο παρελθόν. Αυτό είναι το μήνυμα που στέλνει η κυβέρνηση με τη δρομολόγηση της συμφωνίας για τη δημιουργία του αγωγού φυσικού αερίου, Greek Stream, ο οποίος παίρνει σάρκα και οστά έπειτα από τις πρωτοβουλίες Τσίπρα – Λαφαζάνη και τις πρόσφατες συναντήσεις τους με τον Αλεξέι Μίλερ, τον ισχυρό άνδρα της Gazprom, στην Αθήνα.
Η σημασία του Greek Stream, όπως ονομάζεται ο αγωγός που σχεδιάζεται να δημιουργηθεί, είναι τεράστια – και, προφανώς, όχι μόνο για την Μόσχα.
α) Παράκαμψη της Ουκρανίας
Πρώτον, οι Ρώσοι παρακάμπτουν την προβληματική διέλευση της Ουκρανίας, όπως σχεδίαζαν επί χρόνια να πράξουν με τον South Stream, τον αγωγό που ουδέποτε στήριξε η Ευρωπαϊκή Ενωση, παρόλο που της ήταν ιδιαίτερα χρήσιμος και θα μπορούσε ήδη να λετουργεί, σε αντίθεση με τους αγωγούς που κατά καιρούς έχουν προκριθεί για τη μεταφορά αερίου από το Αζερμπαϊτζάν και που μένουν ακόμη στα χαρτιά επί δεκαετία και πλέον.
β) Παράκαμψη της Βουλγαρίας
Δεύτερον, παρακάμπτεται και η Βουλγαρία. Διότι, ουσιαστικά, η κυβέρνηση Μπορίσοφ στη Σόφια, η οποία θεωρείται απόλυτα προσδεμένη σε αμερικανικά και ευρωπαϊκά συμφέροντα, άλλαξε τη στάση της και ματαιώθηκε ο South Stream. Ομως με τον νέο αγωγό, παρακάμπτεται και η Βουλγαρία για την διοχέτευση νέων ποσοτήτων φυσικού αερίου από τη Ρωσία προς την Ευρώπη.
γ) Επιρροή στην ΠΓΔΜ
Τρίτον, η Ελλάδα δημιουργεί ισχυρή ενεργειακή διασύνδεση με την ΠΓΔΜ και εύκολα γίνεται αντιληπτό τι μπορεί να σημαίνει αυτό σε σχέση και με τα ανοικτά θέματα που χαρακτηρίζουν τις σχέσεις των δύο πλευρών, με επίκεντρο βέβαια την ονομασία της γειτονικής χώρας. Με αυτόν, μάλιστα, τον τρόπο, ουσιαστικά αναβιώνει ένα σχέδιο που είχε πρωτοεμφανιστεί προ 20ετίας και το οποίο, παρά την προσπάθεια που είχε καταβάλει η Ρωσία, δεν είχε στηριχθεί από την Αθήνα, προφανώς εν μέσω και πιέσεων από τις Βρυξέλλες, με τις οποίες η χώρα μας διαπραγματευόταν τότε την ένταξη στο ευρώ.
δ) Δεσμοί με Σερβία
Τέταρτον, η χώρα μας αποκτά κοινά «ενεργειακά σύνορα» με τη Σερβία, μια παραδοσιακή σύμμαχο και φίλη χώρα. Και, βεβαίως, η χώρα μας αποκτά πολύ μεγαλύτερη βαρύτητα για την κεντρική Ευρώπη, οι χώρες της οποίας αντιμετωπίζουν θέματα τροφοδοσίας λόγω των προβλημάτων στην Ουκρανία. Κι αυτό την ώρα που έχουν ματαιωθεί σχέδια όπως ο South Stream αλλά και ο Nabucco, που είχαν υποστηρίξει τόσο οι Βρυξέλες όσο και οι ΗΠΑ, μέσω των οποίων θα διασφαλιζόταν η κάλυψη των αναγκών τους σε αέριο.
Ε) Αναπτυξιακή προοπτική
Πέμπτον, η συμφωνία για τον αγωγό έρχεται σε μία περίοδο στην οποία έχουν μπει ή μπαίνουν οι βάσεις για μια τεράστια αναπτυξιακή ώθηση με άξονα τους υδρογονάνθρακες. Οι προοπτικές για τη συγκέντρωση, στη νοτιοανατολική Μεσόγειο, τεράστιων ποσοτήτων αερίου από κοιτάσματα του Ισραήλ και της Κύπρου είναι ισχυρότατες. Αυτό το δεδομένο φέρνει στο προσκήνιο σχέδια δημιουργίας μεγάλων υποδομών και κατ’ επέκταση θέσεων εργασίας, περίπου 20.000 στην περίπτωση του Greek Stream.
Μεγάλα οφέλη, δε, για την απασχόληση και, φυσικά, για τα δημόσια έσοδα, φαίνεται ότι μπορούν να προκύψουν από ξεχασμένα έργα αποθήκευσης φυσικού αερίου, που με διάφορους τρόπους είχαν θαφτεί προς όφελος ιδιωτικών μονοπωλίων τα οποία εποφθαλμιούσαν τη ΔΕΠΑ για να κυριαρχήσουν στην εμπορία αερίου στην ελληνική αγορά. Την ίδια ώρα, ρωσικές εταιρείες ενδιαφέρονται για την ανάπτυξη των πιθανών κοιτασμάτων που υπάρχουν στα βαθιά νερά του Ιονίου και της Κρήτης, ενώ έχουν ξεκινήσει έρευνες σε τρεις περιοχές της δυτικής Ελλάδας και, παράλληλα, τρέχει διαγωνισμός για ακόμη τρεις περιοχές. Ακόμη, ξεκινούν νέες γεωτρήσεις στον Πρίνο, στο μοναδικό κοίτασμα της χώρας που μένει ζωντανό σε ένα κομβικό, στρατηγικό σημείο, όπως είναι η βορειοανατολική Ελλάδα.
Στ) Διαπραγματευτική ισχύς
Φυσικά, με ένα τέτοιο σχέδιο ανά χείρας, η Αθήνα αποκτά πολύ μεγαλύτερη διαπραγματευτική ισχύ στις συζητήσεις της για τα ανταποδοτικά οφέλη του αγωγού TAP, ο οποίος θα μεταφέρει αέριο απο το Αζερμπαϊτζάν στην Ευρώπη μέσω Τουρκίας και Ελλάδας. «Προκαλεί», δε, η κυβέρνηση, όπως προκύπτει και από τις πρόσφατες δηλώσεις του υπουργού Εξωτερικών, Νίκου Κοτζιά, το ενδιαφέρον και των ΗΠΑ για συμμετοχή με δικά τους σχέδια στο τραπέζι της διπλωματίας των αγωγών, αφού η Gazprom λειτουργεί ως ένα αντίπαλο δέος.
Αλλά και προς τις Βρυξέλλες, το μήνυμα είναι σαφές: η Ελλάδα έχει δική της φωνή, αναλαμβάνει πρωτοβουλίες για να αναβαθμίσει τον γεωπολιτικό της ρόλο αλλά και για να ενισχύσει την ασφάλεια του εφοδιασμού της ίδιας της Ευρωπαϊκής Ενωσης, η οποία αυτή τη στιγμή εξαρτάται σε σημαντικό βαθμό από τον αστάθμητο παράγοντα της διέλευσης αερίου από την Ουκρανία. Και, βεβαίως, είναι ξεκάθαρο ότι η Αθήνα δεν μπορεί να δεχθεί, για έναν αγωγό που θα περνά από Τουρκία και από Ελλάδα (δηλαδή και από έδαφος της Ευρωπαϊκής Ενωσης), διαφορετικούς όρους «παιχνιδιού» από αυτούς που ισχύουν για τον TAP, έναν αγωγό που επίσης περνά από Τουρκία και Ελλάδα για τον ίδιο λόγο, δηλαδή την ενίσχυση της τροφοδοσίας της Ευρώπης.