Ποιοι πιστεύουν ότι πρέπει να φύγει η Γερμανία από την ευρωζώνη;
Σημαντικές προσωπικότητες, όπως ο Μπεν Μπερνάνκι, έχουν ζητήσει από τη Γερμανία να σηκώσει το βάρος και να τερματίσει τη δυσλειτουργία της ευρωζώνης. Ο Mehreen Khan σχολιάζει γιατί η μόνη εναλλακτική λύση είναι η έξοδος της Γερμανίας από το ευρώ.
Ο υπουργός Οικονομικών της Γερμανίας, Βόλφγκανγκ Σόιμπλε, έχει προκαλέσει τόσο την κατακραυγή όσο και επαίνους για την πρότασή του, ότι η Ελλάδα χρειάζεται ένα «διάλειμμα» από την ευρωζώνη. Υποστηρίζοντας ότι η Ελλάδα θα μπορούσε να είναι σε καλύτερη θέση έξω από το ευρώ, ο οξύθυμος 72χρονος πέρασε έναν πολιτικό Ρουβίκωνα: επιβεβαίωσε ότι το ενιαίο νόμισμα ήταν τελικά «αναστρέψιμο».
Όμως, έχοντας σπάσει το μεγαλύτερο ταμπού του ευρώ, οι σχολιαστές πλέον υποστηρίζουν ότι αυτός που θα πρέπει να κάνει το μεγάλο βήμα και να απαλλαγεί από το ευρώ είναι η Γερμανία του Σόιμπλε και όχι η Ελλάδα.
Προσωπικότητες σημαντικές, όπως ο πρώην επικεφαλής της Federal Reserve, Μπεν Μπερνάνκι, χρησιμοποίησαν την απόφαση της περασμένης εβδομάδας, να πιέσουν με ένα νέο, τιμωρητικό πρόγραμμα διάσωσης για την Ελλάδα, ως μια ευκαιρία για να υπενθυμίσουν στη Γερμανία τις ευθύνες της στην ηπειρωτική Ευρώπη. Ο Μπερνάνκι έγραψε στο blog του, τονίζοντας ότι η υπερβολικά αυστηρή δημοσιονομική πολιτική του Βερολίνου έχει τορπιλίσει τα όνειρα ευημερίας του ευρώ και τη «διαρκώς στενότερη» ολοκλήρωση μεταξύ 18 διαφορετικών οικονομιών.
Στην τελευταία αξιολόγησή του για την οικονομική ισχύ της Γερμανίας, ακόμη και το ΔΝΤ (που θεωρείται από πολλούς γερμανικούς κύκλους ως επικεφαλής της πειθαρχίας κατά των άσωτων Ελλήνων) προέτρεψε το Βερολίνο να λάβει «πιο φιλόδοξη δράση … και να συμβάλει στην παγκόσμια εξισορρόπηση, ιδιαίτερα στη ζώνη του ευρώ».
Μια κακότεχνη εξισορρόπηση
Το ρεκόρ στο εμπορικό πλεόνασμα της Γερμανίας έχει οδηγήσει στο κύριο σύμπτωμα της επικίνδυνα κυρίαρχης θέσης της στην ευρωζώνη. Όντας ένα μέτρο της θέσης της οικονομίας σε σχέση με τον υπόλοιπο κόσμο, το ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών της Γερμανίας έκανε ρεκόρ στην ευρωζώνη με 7,9% ή 215 δις ευρώ το 2014. Αναμένεται τώρα να ξεπεράσει το 8% του ΑΕΠ το τρέχον έτος, σύμφωνα με το ΔΝΤ.
Το επίμονα υψηλό πλεόνασμα εν μέρει αντανακλά τη δύναμη της Γερμανίας στις πολυδιαφημισμένες εξαγωγικές βιομηχανίες της. Αλλά και άλλοι παράγοντες που συμβάλλουν είναι ανησυχητικοί. Το ΔΝΤ έχει δηλώσει ότι τέτοιες χρόνιες ανισορροπίες αντικατοπτρίζουν επίσης μια «απροθυμία από τον επιχειρηματικό τομέα να επενδύσει περισσότερο στην Γερμανία».
Όπως σημειώνει επίσης ο Μπερνάνκι, το πλεόνασμα του ισοζυγίου ρίχνει «όλα τα βάρη της προσαρμογής στις χώρες με εμπορικά ελλείμματα, οι οποίες πρέπει να υποβληθούν σε επώδυνο αποπληθωρισμό των μισθών και άλλων δαπανών για να γίνουν πιο ανταγωνιστικές». Οι οικονομίες του Νότου, όπως η Ελλάδα, είναι βασικά θύματα του κόστους της προσαρμογής αυτής. Αλλά με τη Γερμανία στο μπλοκ, η πράξη εξισορρόπησης της ευρωζώνης δεν οδηγεί πουθενά. Η αρχική ρύθμιση μεταξύ των κρατών οφειλετών και πιστωτών, η οποία ξεκίνησε το 2008, «έχει σταματήσει από το 2012 και φαίνεται να είναι στα πρόθυρα της αντιστροφής» αναφέρει η Standard & Poor “s.
Γιατί θα βοηθούσε μια γερμανική έξοδος
Ο οικονομολόγος του Πρίνστον και πρώην επικεφαλής στα προγράμματα διάσωσης του ΔΝΤ, Ασόκα Μόντι, είναι από τους πιο πρόσφατους υποστηρικτές της γερμανικής εξόδου από το ευρώ. Ο Μόντι σημειώνει ότι η επιστροφή στο γερμανικό μάρκο θα παρέχει μια διπλή ώθηση στην υπόλοιπη πολιορκημένη ευρωζώνη: θα προκαλέσει αμέσως την πτώση της αξίας του ευρώ, την τόνωση των εξαγωγών στη νότια περιφέρεια και επίσης πολύ λιγότερη αναστάτωση στο υπόλοιπο μπλοκ από ένα πιθανό Grexit.
«Ένα γερμανικό μάρκο θα αγόραζε περισσότερα αγαθά και υπηρεσίες στην Ευρώπη (και στον υπόλοιπο κόσμο) από ό,τι κάνει σήμερα το ευρώ, και οι Γερμανοί θα γίνονταν πλουσιότεροι αμέσως» γράφει ο Μόντι. «Τα περιουσιακά στοιχεία της Γερμανίας στο εξωτερικό θα άξιζαν λιγότερο σε σχέση με το πιο ακριβό μάρκο, αλλά θα ήταν ευκολότερο να επιστραφούν τα γερμανικά χρέη».
Έξω από το ενιαίο νόμισμα, η γερμανική βιομηχανία θα αναγκαστεί να επιστρέψει σε ένα κόσμο προ-ευρώ, και συνεχώς να προσαρμόζεται στις δαπάνες του ανατιμημένου νομίσματος. Αλλά ο Μόντι προϋποθέτει ότι αυτή η μετάβαση, αν και θα είναι αρχικά ένα μεγάλο σοκ, δεν θα είναι νέα στις γερμανικές επιχειρήσεις. Ένα λιγότερο ανταγωνιστικό νόμισμα θα μπορούσε επίσης να παρέχει ένα πολύ αναγκαίο κίνητρο για να παράγει η γερμανική βιομηχανία προϊόντα υψηλής ποιότητας και να βελτιώσει την υποτονική της παραγωγικότητα στον τομέα των υπηρεσιών, προσθέτει.
Σχέδιο περιορισμού της γερμανικής δύναμης
Η οικονομική υπεροχή της Γερμανίας στο πλαίσιο του ευρώ δεν θα πρέπει να υπερεκτιμάται. Ένας από τους παράγοντες που βρίσκονται πίσω από τον «δημοσιονομικό φετιχισμό» της είναι μια βαθιά ανασφάλεια για τις μακροπρόθεσμες οικονομικές προοπτικές της χώρας. Η Γερμανία είναι μία από τις οικονομίες που γερνούν ταχύτερα στον κόσμο, έχει ανάγκη της μαζικής μετανάστευσης, περισσότερες γυναίκες στο εργατικό δυναμικό και μια σημαντική ώθηση στα ποσοστά γεννήσεων της.
Και παρόλη την σχετική οικονομική ισχύ της, το ευρώ ήταν πάντα κατά βάθος ένα πολιτικό οικοδόμημα που σχεδιάστηκε για να ουδετεροποιήσει μια επανενωμένη Γερμανία πριν από 25 χρόνια. Παραδόξως, ο Μόντι λέει τώρα ότι η απελευθέρωση από τα δεσμά του ενιαίου νομίσματος θα μπορούσε να ανοίξει τελικά τον δρόμο στη Γερμανία να ενεργεί ως η «καλοπροαίρετη ηγεμονία» που χρειάζεται ένα λειτουργικό σύστημα σταθερής ισοτιμίας. «Για να μείνουν ενωμένα, τα έθνη της Ευρώπης μπορεί να χρειαστεί να χαλαρώσουν τους δεσμούς που τους συνδέουν τόσο σφιχτά», γράφει.
Η δημόσια όρεξη για μια γερμανική έξοδο από το ευρώ είναι σχεδόν ανύπαρκτη, ωστόσο. Όμως, αφού αποκάλυψαν το σχέδιο για Grexit, ο Σόιμπλε και οι ομοϊδεάτες του θα πρέπει να υποστούν τις επιπτώσεις από τον ισχυρισμό ότι η νομισματική ένωση δεν είναι πλέον ιερή.