Γιατί ένας στους τρεις Έλληνες κινδυνεύει από τον καρκίνο;
Παγκόσμια Ημέρα κατά του Καρκίνου η 4η Φεβρουαρίου και οι Επιστήμονες κρούουν τον κώδωνα του κινδύνου για τη νόσο που εξελίσσεται σε παγκόσμια επιδημία.
Όπως αναφέρθηκε σε συνέντευξη τύπου που διοργάνωσε η Ελληνική Αντικαρκινική Εταιρεία (ΕΑΕ) τα νέα περιστατικά καρκίνου αυξάνονται διαρκώς και έως το 2025 εκτιμάται ότι θα φθάσουν στα 19,3 εκατομμύρια από 14,1 εκατομμύρια που ήταν το 2012.
Ιδιαιτέρως ανησυχητικά είναι τα στοιχεία και για την Ελλάδα, καθώς, όπως ανέφερε ο Πρόεδρος της Εταιρίας Ογκολόγων Παθολόγων Ελλάδας (ΕΟΠΕ), «ένας στους τρεις Έλληνες πολίτες ενδέχεται να εκδηλώσει καρκίνο σε κάποια στιγμή της ζωής του. Συνολικά, στη χώρα μας καταγράφονται περισσότερες από 28 χιλιάδες νέες περιπτώσεις κάθε χρόνο, με συνέπεια ο καρκίνος να παραμένει εμφανής πρόκληση για τη δημόσια υγείας.
Σχεδόν 30% των θανάτων από καρκίνο οφείλονται σε συνήθειες του σύγχρονου τρόπου ζωής τις οποίες μπορούμε να αλλάξουμε: υψηλός δείκτης μάζας σώματος, χαμηλή κατανάλωση φρούτων, λαχανικών και χόρτων, έλλειψη σωματικής άσκησης, κάπνισμα και κατανάλωση οινοπνευματωδών ποτών. Μόνο το κάπνισμα προκαλεί παγκοσμίως το 20% των θανάτων από καρκίνο και το 70% των θανάτων από καρκίνο του πνεύμονα.
Ελπίδα
Κι όμως, εξίσου εφικτή είναι η μείωση των πρόωρων θανάτων από μη μεταδιδόμενες ασθένειες (όπου ανήκει και ο καρκίνος) κατά 25%, έως το 2025. Αυτό που απαιτείται είναι, σε ατομικό και συλλογικό επίπεδο, όλοι υποστηρίξουμε και υιοθετήσουμε υγιεινές επιλογές.
Σε αυτή την κατεύθυνση και με σύνθημα «Μπορούμε-Μπορώ», η Ένωση για τον Παγκόσμιο Έλεγχο του Καρκίνου και η ΕΑΕ εφιστούν την προσοχή και δίνουν συμβουλές για να αντιστραφεί η αυξητική τάση των περιστατικών καρκίνων (δείτε το βίντεο εδώ). Η Ελληνική Αντικαρκινική Εταιρεία θα πραγματοποιήσει συντονισμένες δράσεις σε όλη την Ελλάδα.
Μερικοί από τους τρόπους μείωσης της εμφάνισης του καρκίνου, που εμπεριέχονται στον Ευρωπαϊκό Κώδικα κατά τη νόσο:
Διακοπή του καπνίσματος
Μείωση της κατανάλωσης αλκοόλ, αλατιού και κόκκινου κρέατος
Σωματική δραστηριότητα
Υγιεινή διατροφή
Στις δράσεις που θα πρέπει να αναληφθούν, τονίζεται η αλλαγή πολιτικής σε παγκόσμιο επίπεδο, ώστε να μειωθεί η έκθεση σε παράγοντες κινδύνου για την εμφάνιση του καρκίνου, τη βελτίωση της πρόσβασης και της διαθεσιμότητας βασικών αντικαρκινικών φαρμάκων, την ποιότητα της αντικαρκινικής φροντίδας και την προώθηση επενδύσεων στον έλεγχο της ασθένειας.
«Το “μπορώ” είναι το πρώτο, αποφασιστικό βήμα, για να αρχίσει η μεγάλη αλλαγή. Ακολουθεί το επόμενο μεγάλο βήμα: να εμβαπτίσουμε τα “εγώ” μας στο “εμείς”, στηρίζοντας τις προσπάθειες που καταβάλουν η Ελληνική Αντικαρκινική Εταιρεία και άλλες υποστηρικτικές οργανώσεις για να προωθήσουν τον αντικαρκινικό αγώνα και να πιέσουν το κράτος να αναλάβει τις κατάλληλες πρωτοβουλίες, ώστε όλοι οι Έλληνες να έχουν ίσες ευκαιρίες σε ποιοτικές υπηρεσίες πρόληψης, έγκαιρης διάγνωσης, θεραπείας και παρηγορικής φροντίδας. Μόνο όλοι μαζί ενωμένοι μπορούμε να μειώσουμε τις αρνητικές επιπτώσεις του καρκίνου στη χώρα μας», τόνισε ο Πρόεδρος της Ε.Α.Ε Ευάγγελος Φιλόπουλος.
Πρόοδος υπάρχει. Οι τάσεις θνησιμότητας από τον καρκίνο στην Ευρώπη, μειώνονται. Μεταξύ του 2011 και του 2016 εκτιμάται ότι η μείωση θα φτάσει το 7,7% στους άνδρες και 3,3% στις γυναίκες.
Η οικονομική αποδοτικότητα των επενδύσεων σε προγράμματα πρόληψης και έγκαιρης διάγνωσης πρέπει να πείσουν όλες τις κυβερνήσεις να διαθέσουν τα απαραίτητα κονδύλια γι’ αυτό το σκοπό. Σε καιρούς χαλεπούς, η συνεργασία της κοινωνίας των πολιτών με το κράτος μπορεί να προσφέρει μονό οφέλη”.
Αυτό που απαιτείται, σύμφωνα με τον πρόεδρο της ΕΟΠΕ είναι:
Ενίσχυση των υποστελεχωμένων ογκολογικών τμημάτων. • Νέες ογκολογικές θέσεις στην περιφέρεια.
Εφαρμογή της νομοθεσίας για τη λειτουργία των ογκολογικών συμβουλίων.
Υιοθέτηση θεραπευτικών πρωτοκόλλων και Ελληνικών θέσεων ομοφωνίας από φαρμακεία νοσοκομεία και ΕΟΠΥΥ για τη διαχείριση των ογκολογικών ασθενών.
Προμήθεια και διαθεσιμότητα αντινεοπλασματικών φαρμάκων που παρουσιάζουν ελλείψεις.
Συνταγογράφηση αντινεοπλασματικών θεραπειών αποκλειστικά από ειδικούς Παθολόγους Ογκολόγους.
«Εξ’ όσων είμαστε σε θέση να γνωρίζουμε, δεν υπάρχει σχέδιο, ούτε απόφαση υλοποίησης», σημείωσε.
Κόστος
Στο πρόβλημα του υψηλού κόστους αναφέρθηκε ο Χρ. Πανόπουλος, μέλος του Δ.Σ. της Ελληνικής Αντικαρκινικής Εταιρείας, αναδεικνύοντας τις προόδους στα νέα χημειοθεραπευτικά φάρμακα. «Φάρμακα για το μελάνωμα κοστίζουν από 29 $ έως 157 $ ανά mg, περίπου 4000 περισσότερο από το κόστος του χρυσού, σύμφωνα με τον Καθηγητή Saltz από το Memorial Sloan Kettering. Μία θεραπεία για μεταστατικό μελάνωμα μπορεί να κοστίσει ακόμη και 1.000.000 $ τον χρόνο για έναν ασθενή. Μπορούν οι οικονομίες των διαφόρων χωρών να αντιμετωπίσουν αυτό το κόστος;
Σε μία μελέτη σύγκρισης 16 Ευρωπαϊκών χωρών του Lancet Oncology, η Ελλάδα μαζί με την Πορτογαλία, την Ισπανία και το Ηνωμένο Βασίλειο είχε τις χαμηλότερες τιμές αντικαρκινικών φαρμάκων σε αντίθεση με άλλες Ευρωπαϊκές χώρες, γεγονός που παρότι θα μπορούσε δεν επέφερε μέχρι τώρα σημαντική μείωση της προσβασιμότητας σε νέα φάρμακα», υπογράμμισε.
Τα εμπόδια
Ασθενείς αλλά και επαγγελματίες υγείας που έχουν αναλάβει τη φροντίδα τους βρίσκονται αντιμέτωποι, όχι μόνο με τον καρκίνο αλλά και με τις επιπτώσεις της κρίσης.
«Οι επαγγελματίες υγείας που καλούνται να φροντίσουν τους ογκολογικούς ασθενείς, λόγω των υψηλών απαιτήσεων της νόσου, αλλά και της μειωμένης παροχής των απαιτούμενων πόρων από την πολιτεία (ανθρώπινων – οικονομικών – κτηριακών υποδομών – εξοπλισμού κ.α.), είναι αυτοί που απειλούνται περισσότερο από τις επιπτώσεις της επαγγελματικής εξουθένωσης.
Είναι αναγκαίο να υπάρξει ιδιαίτερη μέριμνα αποφόρτισης – φροντίδας των ανθρώπων που φροντίζουν τους καρκινοπαθείς ώστε να είναι σε θέση να συνεχίζουν αποτελεσματικά και απρόσκοπτα το έργο τους», ανέφερε η διευθύντρια της Νοσηλευτικής Υπηρεσίας του Α.Ο.Ν.Α. « Ο Άγιος Σάββας», κ. Ακαρέπη Βάσω, αφού εξήρε το ρόλο της νοσηλευτικής ογκολογίας.
«Σε ότι αφορά στη θεραπεία του πόνου και την παρηγορητική φροντίδα παρά την υπουργική απόφαση του 1992 για τη θεσμοθέτηση της κατ’ οίκον νοσηλείας, μέχρι σήμερα δεν έχει εφαρμοστεί παρά μόνο σε ελάχιστα νοσοκομεία της Αττικής, ενώ τα ιατρεία πόνου συντηρούνται από την εθελοντική προσφορά των γιατρών που τα στελεχώνουν. Το έτοιμο αρχείο καταγραφής των ασθενών με πόνο για γραφειοκρατικούς λόγους δεν υλοποιείται ” υπογράμμισε η Ιωάννα Σιαφάκα, εκ μέρους της Ελληνικής Εταιρείας Θεραπείας Πόνου και Παρηγορητικής Φροντίδας (ΠΑΡΗ.ΣΥ.Α).
Ο επιστημονικά υπεύθυνος του Κέντρου για την υποστήριξη, την εκπαίδευση και την έρευνα στην Ψυχοκοινωνική Ογκολογία (ΚΕ.Υ.Ε.Ε.ΨΟ), Ντίνος Ιωάννης επεσήμανε ότι «μόνο τα τελευταία δεκαπέντε χρόνια η ψυχοκοινωνική ογκολογία στην Ελλάδα έχει κάνει δειλά βήματα τόσο στους δημόσιους φορείς όσο και με τις Μ.Κ.Ο. Η δυνατότητα ψυχοκοινωνικής υποστήριξης των ασθενών και των οικογενειών τους παραμένουν σε χαμηλά επίπεδα λόγω περιορισμένου αριθμού επαγγελματιών που στελεχώνουν τους σχετικούς φορείς. Μόνο 2 ασθενείς στους 10 μπορούν να λάβουν υπηρεσίες ψυχοκοινωνικής υποστήριξης».
Οι δράσεις
Στο πλαίσιο των εκδηλώσεων που θα πραγματοποιηθούν την Παρασκευή 5 Φεβρουαρίου σε όλη τη χώρα, ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζουν οι εκδηλώσεις στη Λειβαδιά, τη Θεσσαλονίκη, τη Μήλο, την Καρδίτσα και στις περισσότερες πόλεις όπου λειτουργούν τα παραρτήματα της Ε.Α.Ε.
Στην Αθήνα στη διασταύρωση των οδών Ερμού και Νίκης από 11.00 έως 17.00 μ.μ. θα διανέμεται ενημερωτικό υλικό στους διερχόμενους, θα γίνονται συζητήσεις, θα υπάρξουν μουσικές εκδηλώσεις και θα διανεμηθούν φρούτα στους περαστικούς για να τονιστεί η αξία της υγιεινής διατροφής. Μαγνητοσκοπημένα μηνύματα Ολυμπιονικών θα προτρέπουν, μέσα από τη διήγηση της προσωπικής ιστορίας τους, όλους τους νέους να ασχοληθούν με τη σωματική άσκηση.
Επίσης, σε περίπου 60 ανασφάλιστους πολίτες του δήμου Αθηναίων θα πραγματοποιηθούν σπιρομετρήσεις και μαστογραφίες από τον κινητό μαστογράφο που θα βρίσκεται στο σημείο. Τέλος η ομάδα νέων της ΕΑΕ θα «διαδηλώσουν « για μια καλύτερη και πιο υγιεινή ζωή.