Δημοψήφισμα 2015: Τι προβλέπει η νομοθεσία για τη διενέργεια δημοψηφισμάτων;
Το δημοψήφισμα 2015 θα διενεργηθεί με βάση τον νόμο 4023/2011 «Διεύρυνση της άμεσης και συμμετοχικής δημοκρατίας με τη διενέργεια δημοψηφίσματος» του υπουργείου Εσωτερικών και είναι ερμηνευτικός της παραγράφου 2 του άρθρου 44 του Συντάγματος.
Ειδικότερα, το δημοψήφισμα 2015 προκηρύσσεται με Προεδρικό Διάταγμα, και διεξάγεται για δύο λόγους:
για κρίσιμο εθνικό θέμα το οποίο προσυπογράφεται από το Υπουργικό Συμβούλιο και
για ψηφισμένο νομοσχέδιο, που ρυθμίζει σοβαρό κοινωνικό ζήτημα, από τον Πρόεδρο της Βουλής.
Ο ψηφοφόρος καλείται να εκφράσει την προτίμηση του στο ερώτημα ή στα ερωτήματα, που καθορίζονται στην απόφαση της Ολομέλειας της Βουλής, με την οποία γίνεται δεκτή η πρόταση για τη διενέργεια δημοψηφίσματος. Στο δημοψήφισμα 2015 ψηφίζουν οι Έλληνες και οι Ελληνίδες που είναι γραμμένοι στους εκλογικούς καταλόγους και την ημέρα διεξαγωγής της ψηφοφορίας βρίσκονται εντός των ορίων της Επικράτειας.
Στο δημόσιο διάλογο, επί του ερωτήματος ή των ερωτημάτων που τίθενται στην ψηφοφορία, και, εν γένει, στη διενέργεια του δημοψηφίσματος συμμετέχουν πολιτικά κόμματα, ανεξαρτήτως της εκπροσώπησης τους στη Βουλή ή στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, ενώσεις προσώπων, επιστημονικές, επαγγελματικές ή συνδικαλιστικές οργανώσεις και κάθε άλλη οργάνωση της κοινωνίας των πολιτών.
Διαβάστε: Αυτή είναι η πρόταση των Θεσμών που θα μπει σε δημοψήφισμα.
Τα έσοδα και οι δαπάνες έως τη διεξαγωγή της ψηφοφορίας θεωρούνται εκλογικές, αλλά σε όσους συμμετέχουν στη διενέργεια δημοψηφίσματος δεν διατίθεται κρατική χρηματοδότηση. Ο νόμος θέτει περιορισμούς στη χρηματοδότηση και κάθε άλλου είδους παροχές ή διευκολύνσεις σε όσους συμμετέχουν στη διενέργεια δημοψηφίσματος, ενώ η χρηματοδότηση από το ίδιο φυσικό πρόσωπο δεν επιτρέπεται να υπερβαίνει το ποσό των 5.000 ευρώ.
Επιβάλλεται, επίσης, όριο δαπανών για τη συμμετοχή στη διενέργεια δημοψηφίσματος. Ειδικότερα, οι δαπάνες των πολιτικών κομμάτων δεν επιτρέπεται να υπερβαίνουν το 30% της χρηματοδότησης που διατέθηκε στις τελευταίες γενικές βουλευτικές εκλογές. Οι δαπάνες ενώσεων προσώπων, επιστημονικών, επαγγελματικών ή συνδικαλιστικών οργανώσεων και κάθε άλλης οργάνωσης της κοινωνίας των πολιτών δεν επιτρέπεται να υπερβαίνουν το 50% του ποσού που αποτελεί όριο δαπανών για τα πολιτικά κόμματα.
Σύμφωνα με το άρθρο 9 του εν λόγω νόμου, κατά τη διάρκεια της περιόδου από τη δημοσίευση του προεδρικού διατάγματος, με το οποίο προκηρύσσεται η διενέργεια δημοψηφίσματος, έως και την Παρασκευή πριν από τη διεξαγωγή της ψηφοφορίας οι δημόσιοι και οι ιδιωτικοί ραδιοφωνικοί σταθμοί, οι τηλεοπτικοί σταθμοί ελεύθερης λήψης, καθώς επίσης οι φορείς παροχής συνδρομητικών και τηλεοπτικών υπηρεσιών κάθε μορφής υποχρεούνται να μεταδίδουν μηνύματα όσων συμμετέχουν στο δημοψήφισμα.
Ο χρόνος που διατίθεται κατανέμεται ισομερώς μεταξύ εκείνων που τάσσονται υπέρ καθεμιάς από τις προσφερόμενες απαντήσεις στο ερώτημα ή στα ερωτήματα. Η μετάδοση των μηνυμάτων και η παρουσίαση της δραστηριότητας διενεργείται δωρεάν και απαλλάσσεται από κάθε τέλος.
Με κριτήριο τη θέση τους στο ερώτημα ή στα ερωτήματα που τίθενται στην κρίση των ψηφοφόρων, τα πολιτικά κόμματα, οι ενώσεις προσώπων, οι επιστημονικές, οι επαγγελματικές ή οι συνδικαλιστικές οργανώσεις και κάθε άλλη οργάνωση της κοινωνίας των πολιτών συμμετέχουν στην αντίστοιχη «Επιτροπή Υποστήριξης».
Για την απόφαση τους ενημερώνεται με την υποβολή σχετικής δήλωσης ο Υπουργός Εσωτερικών εντός τριών ημερών από τη δημοσίευση του προεδρικού διατάγματος, με το οποίο προκηρύσσεται η διενέργεια δημοψηφίσματος.
Το άρθρο 11 προβλέπει ότι κατά τη διάρκεια της περιόδου από τη δημοσίευση του προεδρικού διατάγματος, με το οποίο προκηρύσσεται η διενέργεια δημοψηφίσματος, έως και την ημέρα διεξαγωγής της ψηφοφορίας, απαγορεύεται σε όσους συμμετέχουν σε αυτό:
α) η ανάρτηση ή η επικόλληση σε εξωτερικούς δημόσιους ή ιδιωτικούς χώρους και σε αυτοκινούμενα μέσα αεροπανώ, πανώ, αφισών, γιγαντοαφισών και κάθε άλλου είδους υλικού προβολής, εκτός των χώρων της παραγράφου 5 του άρθρου 9, καθώς επίσης η αναγραφή συνθημάτων, και
β) η μετάδοση μηνυμάτων από δημόσιους και ιδιωτικούς ραδιοφωνικούς σταθμούς, τηλεοπτικούς σταθμούς ελεύθερης λήψης, καθώς επίσης από φορείς παροχής συνδρομητικών και τηλεοπτικών υπηρεσιών.
Το αποτέλεσμα δημοψηφίσματος για κρίσιμο εθνικό θέμα είναι δεσμευτικό, όταν στην ψηφοφορία λάβει μέρος τουλάχιστον το 40% όσων έχουν εγγραφεί στους εκλογικούς καταλόγους, ενώ για ψηφισμένο νομοσχέδιο που ρυθμίζει σοβαρό κοινωνικό ζήτημα απαιτείται η συμμετοχή τουλάχιστον του 50% των ψηφοφόρων.
Διαβάστε: Πώς θα ψηφίσουμε στο δημοψήφισμα της Κυριακής – Όλη η διαδικασία!
Η ψηφοφορία διεξάγεται εντός τριάντα ημερών από τη δημοσίευση του Προεδρικού Διατάγματος, με το οποίο προκηρύσσεται το δημοψήφισμα, κατά εκλογικές περιφέρειες, όπως αυτές καθορίζονται κάθε φορά στις διατάξεις του νόμου για την εκλογή βουλευτών. Ημέρα διεξαγωγής της ψηφοφορίας ορίζεται η Κυριακή από τις 7.00 έως τις 19.00.
Το εκλογικό σώμα εκφράζει την προτίμηση του σε έντυπο ψηφοδέλτιο με τη χρήση των όρων ΝΑΙ και ΟΧΙ ή με οποιονδήποτε άλλο τρόπο καθορίζει η Ολομέλεια της Βουλής στην απόφαση της για τη διενέργεια δημοψηφίσματος.
Τα ψηφοδέλτια και οι φάκελοι αποστέλλονται στον οικείο Αντιπεριφερειάρχη της περιφερειακής ενότητας της έδρας κάθε νομού και για την Περιφέρεια Αττικής στον Περιφερειάρχη της το αργότερο πέντε ημέρες πριν από τη διεξαγωγή της ψηφοφορίας και σε αριθμό μεγαλύτερο τουλάχιστον κατά 20% του αριθμού των εγγεγραμμένων ψηφοφόρων σε κάθε εκλογικό τμήμα.