Tι φέρνει στο τραπέζι το δημοψήφισμα;
Δέκα συνέπειες του δημοψηφίσματος που θα μπορούσαν να προκύψουν μέσα στις επόμενες κρίσιμες ημέρες, αναλύει σε σχόλιό του ο Μοχάμεντ Ελ Εριάν του Bloomberg View
1. Η νίκη του στρατοπέδου του «όχι», με περισσότερο από το 60% των ψήφων θα οδηγήσει αρχικά σε ένα γενικό selloff στα χρηματιστήρια παγκοσμίως καθώς και σε αύξηση των πιέσεων στις τιμές των ομολόγων της Ελλάδας και σε άλλες οικονομίες της περιφέρειας της Ευρωζώνης και των αναδυόμενων αγορών. Τα γερμανικά και αμερικάνικα ομόλογα αναμένεται να επωφεληθούν.
2. Μετά τον αιφνιδιασμό, οι Ευρωπαίοι πολιτικοί θα προσπαθήσουν να ανακτήσουν τον έλεγχο: η Γερμανίδα καγκελάριος Άνγκελα Μέρκελ και ο Γάλλος πρόεδρος Φρανσουά Ολάντ θα συναντηθούν στο Παρίσι τη Δευτέρα για να προετοιμάσουν την αντίδραση τους. Σε έναν τέλειο κόσμο, αυτοί οι ηγέτες θα ενεργούσαν γρήγορα και αποτελεσματικά σε συνεργασία με την ελληνική κυβέρνηση για να ξεπεράσουν την σύγκρουση και την πικρία που δημιουργήθηκε πριν το δημοψήφισμα. Ωστόσο, αυτό αναμένεται να είναι δύσκολο, δεδομένης της έλλειψης εμπιστοσύνης και της ανταλλαγής κατηγοριών που έχουν δηλητηριάσει την σχέση τους.
3. Ακόμα και με αυτές τις δυσκολίες, οι Έλληνες και Ευρωπαίοι πολιτικοί δεν έχουν πολύ χρόνο για να ανασυνταχθούν. Οι φρικτές συνθήκες στην Ελλάδα θα γίνουν πολύ χειρότερες πριν βελτιωθούν. Χωρίς τεράστια έκτακτη υποστήριξη από την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα – που δεν θεωρείται πολύ πιθανή – η κυβέρνηση θα δυσκολευτεί να κρατήσει γεμάτα τα ATM της χώρας, πόσο μάλλον να ξανανοίξει τις τράπεζες.
4. Όσο συνεχίζεται η τρέχουσα κατάσταση στην οικονομία, θα εντατικοποιηθούν οι ελλείψεις αγαθών, συμπεριλαμβανομένης της βενζίνης και των τροφίμων. Τα capital controls θα ενισχυθούν. Η κρίση θα βαθύνει και η ανεργία και η φτώχεια θα επιδεινωθούν. Η κυβέρνηση θα αντιμετωπίσει σοβαρό πρόβλημα στην πληρωμή των συντάξεων και των μισθών των δημόσιων υπαλλήλων.
5. Ως αποτέλεσμα, η κυβέρνηση θα δεχτεί πίεση να εκδώσει κάποιο είδος IOU για να διατηρήσει την αίσθηση μιας λειτουργικής οικονομίας. Εάν το κάνει, αυτά τα IOU θα αναλάβουν τον ρόλο ενός παράλληλου νομίσματος.
6. Εκτός των ελληνικών συνόρων, ο βασικός στόχος των εμπλεκομένων θα είναι ο περιορισμός των αρνητικών επιπτώσεων. Η ΕΚΤ πιθανότατα θα πρέπει να παρουσιάσει νέα μέτρα για να περιορίσει την περιφερειακή μετάδοση της κρίσης, όπως π.χ. την επέκταση του τρέχοντος προγράμματος για τις αγορές ομολόγων σε μεγάλη κλίμακα. Αυτό θα αποδυναμώσει τη συναλλαγματική ισοτιμία του ευρώ. Επιπλέον, το διοικητικό συμβούλιο της ΕΚΤ θα πρέπει να προετοιμαστεί για τυχόν αποτυχία της Ελλάδας να καταβάλει την επόμενη δόση στην τράπεζα, όπως συνέβη με τα χρήματα που όφειλε η Ελλάδα στο Διεθνές Νομισματικό Ταμείο.
7. Όλα τα εμπλεκόμενα μέρη θα εισέλθουν σε κατάσταση Σχεδίου Β. Η μετάβαση πιθανότατα θα είναι πολύ περισσότερο τραυματική για την Ελλάδα απ΄ ό,τι για την υπόλοιπη Ευρώπη.
8. Με απώτερο στόχο να αντιμετωπιστεί όσο το δυνατόν ταχύτερα η πιθανότητα περαιτέρω ανθρώπινου πόνου και αβεβαιότητας, η Ευρώπη διαθέτει τα θεσμικά όργανα να περιορίσει τη μετάδοση της κρίσης και να διατηρήσει την ακεραιότητα της ζώνης του ευρώ. Γι’ αυτό όμως θα πρέπει οι ενέργειες της ΕΚΤ να συνοδεύονται από μέτρα του Ευρωπαϊκού Μηχανισμού Σταθερότητας και της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Επενδύσεων.
9. Υπάρχουν αρκετές αμφιβολίες για το εάν η Ελλάδα θα καταφέρει να αποκαταστήσει τη θέση της ως πλήρες μέλος της ζώνης του ευρώ. Χωρίς ιδιαίτερα επιδέξια διαχείριση της κρίσης, κινδυνεύει σημαντικά να γίνει ένα αποτυχημένο κράτος. Αντί να παρακολουθεί αμέτοχη, η Ευρώπη θα πρέπει να διασφαλίσει ότι η έξοδος της Ελλάδας από την Ευρωζώνη δεν θα έχει επίσης αποτέλεσμα την απομάκρυνσή της από την Ευρωπαϊκή Ένωση.
10. Τέλος, να περιμένετε αυξημένη ανταλλαγή κατηγοριών. Αυτή η αντιπαραγωγική δραστηριότητα μπορεί να καθυστερήσει την επιτακτική ανάγκη της Ευρώπης να αφομοιώσει τα διδάγματα από αυτό το θλιβερό αποτέλεσμα: Μια σειρά από αθετημένες υποσχέσεις αρκετών ελληνικών κυβερνήσεων που επιδεινώθηκαν από το πολιτικό πείσμα, τις κακές αναλύσεις και την ελλιπή παρακολούθηση της Ευρώπης, είχαν ως συνέπεια την απώλεια της Ελλάδας ως ένα λειτουργικό μέλος της οικογένειας.